ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

Αυτόματα στην Ευρωπαϊκή Αναγέννηση

Η γέννηση του Λεονάρντο ντα Βίντσι (ιε΄ αι.) σηματοδοτεί την αρχή της μεγάλης τεχνολογικής, καλλιτεχνικής, και επιστημονικής Αναγέννησης στην Ευρωπαϊκή Δύση, ταυτόχρονα με την επιβολή της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Ανατολή της Ευρώπης. Τότε άρχισε να ξυπνά στην Ιταλία και ιδιαίτερα στη Φλωρεντία ένα πνεύμα αφύπνισης από το σκοταδιστικό Μεσαίωνα, αφύπνισης και της Αισθητικής, της Τέχνης και της Επιστήμης της αρχαίας Ρώμης και της αρχαίας Ελλάδας, με επίκεντρο τον άνθρωπο, την ευφυΐα, τη νοημοσύνη, την καλλιτεχνική ευαισθησία και την εφευρετικότητά του.

Ποιητές, συγγραφείς και φιλόσοφοι ανέτρεψαν τον Μεσαιωνικό Κόσμο και εξάπλωσαν την Αναγέννηση στην Ευρώπη. Στην Τέχνη, μια νέα αισθητική αντίληψη γεννιέται, χτίζοντας γέφυρες ανάμεσα στον Αρχαίο και τον Σύγχρονο Κόσμο. Τόσο η μορφή όσο και το περιεχόμενο των έργων Τέχνης, Ζωγραφικής ή Γλυπτικής, προσεγγίζουν εκείνα της Κλασικής Αρχαιότητας και δημιουργούν το ρεύμα του Kλασικισμού.

Στην Τεχνολογία, το νέο είναι η σύνδεσή της με την Επιστήμη και την Τέχνη, και η ανάδειξη ενός νέου πρότυπου ανθρώπου, του πολυσύνθετου καλλιτέχνη - μηχανικού, αυτού που συνδέει τη θεωρία με την πράξη, το λόγο με την εικόνα, την έρευνα με την εφαρμογή, την Τέχνη με την Τεχνολογία, την Αρχαιότητα με το Σύγχρονο Κόσμο.

Οι μηχανικοί αυτοί μελετούν τα έργα των κλασικών, όπως εκείνα του Αρχιμήδη, του Ήρωνα του Αλεξανδρινού και του Βιτρούβιου, και τα τεχνικά τους χειρόγραφα εμπλουτίζονται με τη γλώσσα του σχεδίου, όπως και στην Αρχαιότητα.

* * *

Ας εξετάσουμε όμως ειδικότερα το έργο του Λεονάρντο. Παρά το γεγονός, ότι ο Λεονάρντο, τουλάχιστον μέχρι τα τριάντα του χρόνια, δεν κατείχε ούτε έγραφε την επίσημη Ιταλική γλώσσα, παρά μόνο μια φτωχή τοπική Φλωρεντιανή διάλεκτο, επιδίωξε μεθοδικά να συγκροτήσει μιαν αρκετά πλούσια για τις οικονομικές του δυνατότητες βιβλιοθήκη, από 116 χειρόγραφα βιβλία, και μια σειρά από ιταλο-λατινικά γραμματικά βοηθήματα και λεξικά, τα λεγόμενα «Τhesauri» (Θησαυροί). Πλάι σ' αυτά βρίσκονται και μια σειρά από αποσπάσματα αρχαίων Ελληνικών κειμένων, γραμμένα πιθανότατα καθ' υπαγόρευση κάποιου ειδήμονα μεταφραστή,

Επί δεκαετίες ο Λεονάρντο μελετά με επιμονή και σχολαστικότητα τα έργα του Πλάτωνα, Ευκλείδη, Αρχιμήδη, Πυθαγόρα, Ήρωνα του Αλεξανδρινού, Πτολεμαίου, ακόμη και του Αισώπου. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σχόλια του Λεονάρντο πάνω στα αντίγραφα των έργων αυτών. Ιδιαίτερα στα «Άπαντα του Αρχιμήδη» και την «Μαθηματική Σύνταξη του Πτολεμαίου». Με τα Μαθηματικά του Πλάτωνα (βλ. «Ο συνδυασμός μαθηματικής και φιλοσοφικής μεθοδολογίας στον Πλάτωνα») ασχολείται ο Λεονάρντο επισταμένως, όταν αναλαμβάνει να εικονογραφήσει το έργο «Περί της θεϊκής αναλογίας – De divina proportione» του Φραγκισκανού μαθηματικού Luca Pacioli. Στο έργο αυτό ο Λεονάρντο σχεδιάζει τα κανονικά πλατωνικά πολύεδρα, που αντιπροσωπεύουν τα πέντε πρωταρχικά υλικά στοιχεία: πυραμίδα - φωτιά, κύβος- γη, οκτάεδρο - αέρας, δωδεκάεδρο - αιθέρας και εικοσάεδρο - νερό.

Mελέτες του Λεονάρντο

πάνω στα πλατωνικά κανονικά πολύεδρα (De divina proportione, 1.509 m.X.).

και

στα στοιχεία του Ευκλείδη (Codex Atlanticus) [Reti, 85]

Στο χειρόγραφο Codex Madrid ΙΙ ο Λεονάρντο ασχολείται με τα μαθηματικά προβλήματα, που απασχόλησαν τον Αρχιμήδη και τον Ευκλείδη, όπως το λεγόμενο πρόβλημα του τετραγωνισμού του κύκλου και έναν αντίστοιχο του Αρχιμήδη τρόπο υπολογισμού του συντελεστή π.

Στο περίφημο επίσης Codex Hammer, που από το 1980 πέρασε σε ιδιωτικά χέρια και μετονομάστηκε Codex Leicester, ο Λεονάρντο μελετά τα υδραυλικά συστήματα και ιδίως τις θεμελιώδεις αρχές της υδροστατικής και υδροδυναμικής, που διατύπωσαν στα έργα τους ο Αρχιμήδης και ο Ήρων ο Αλεξανδρινός.

Μελέτες του Λεονάρντο πάνω σε πνευματικά, υδραυλικά συστήματα, υδραυλικά σιφώνια και σιντριβάνια του Ήρωνα. (Codex Madrid I, «Η φύση του ύδατος», φύλλα 114 & 134) [Reti, 85]

Η ενασχόληση του Λεονάρντο με την Επιστήμη είχε τρία χαρακτηριστικά:

• Το πρώτο ήταν η μελέτη των αρχαίων πηγών, η θεωρητική δηλαδή ενασχόληση με ιδέες αφηρημένες και γενικές και η διαμόρφωση μιας επιστημονικής παιδείας.

• Το δεύτερο ήταν η μελέτη της φύσης, η πρωτογενής μελέτη του φυσικού κόσμου και των ιδιοτήτων του με την παρατήρηση, η ανάπτυξη δηλαδή μιας εξαιρετικά συστηματικής αναλυτικής μεθόδου.

• Το τρίτο ήταν η ανάπτυξη του εφευρετικού πνεύματος, η ενασχόληση με τη μηχανική, την κατασκευή, την επινόηση μηχανών, την ανάπτυξη τεχνολογίας χρήσιμης για τον άνθρωπο και τις εργασίες του.

Aριστερά: Απόδειξη του Λεονάρτντο για το αδύνατο του αεικινήτου (Codex Madrid I, φύλλο 145) [Cianchi, 80]. Δεξιά: Αστρονομικές μελέτες του Λεονάρντο πάνω στη σχετική θέση του Ήλιου, της Γης και της Σελήνης (Codex Arundel, Βρετανική Βιβλιοθήκη Λονδίνου) [Doeser,81].

Ο Λεονάρντο μελέτησε τους νόμους της μηχανικής και της στατικής. Μελέτησε το φαινόμενο της τριβής και διατύπωσε την αρχή της αδράνειας. Μελέτησε τους νόμους της υδροδυναμικής και ιδιαίτερα το φαινόμενο των στροβίλων. Eφάρμοσε τις γεωμετρικές του γνώσεις για μια νέα επιστημονική διατύπωση της Aρχιτεκτονικής. Μελέτησε τα προβλήματα της πτήσης και έφτιαξε απειράριθμα σχέδια πτητικών μηχανών, που ξεκινούν από ομοιώματα των φτερών των πουλιών και ανθρωποκίνητους μηχανισμούς πτήσης αναβιώνοντας το μύθο του Δαιδάλου, για να καταλήξουν σε αλεξίπτωτα, ανεμόπτερα και ελικόπτερα κινούμενα από την πίεση του αέρα.


Αριστερά: Μελέτη βρα-χίονα αρθρω-τού φτερού. Δεξιά: Μελέτη αρθρωτού φτερού με πολλούς βραχίονες. Η κίνηση μετα-δίδεται με τροχαλίες, ιμάντες και νήματα. (Co-dex Atlanti-cus, φύλλα 341 & 308, Βiblioteca Ambrosiana, Μιλάνο) [Cianchi, 80].

Ρηξικέλευθες ήταν οι εφευρέσεις του Λεονάρντο στη Mηχανολογία και την κατασκευή μηχανών. Η επινοητικότητα του στον τομέα της Mηχανικής και της Mηχανολογίας έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

• Είναι, πρώτον, η αξιοποίηση της αρχαίας Eλληνικής τεχνολογικής παράδοσης, όπως ο κοχλίας του Αρχιμήδη, οι πέντε απλές μηχανές, τα γρανάζια, το οδόμετρο του Ήρωνα κ.ά.

• Είναι, δεύτερον, η τοποθέτηση του ανθρώπου στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, η κατασκευή μηχανών χρήσιμων για τον άνθρωπο και αναγκαίων για τις εργασίες του.

• Είναι ακόμα, η επινόηση νέων μηχανών που κατασκευάζουν μηχανές, μηχανών ικανών να λειτουργήσουν στην παραγωγή και να ανατρέψουν τους παραδοσιακούς τρόπους παραγωγής της Mεσαιωνικής βιοτεχνίας. Τόρνοι και αυτόματες μηχανές κατασκευής λιμών, μηχανισμοί έδρασης και γρανάζια, στρόφαλοι και μηχανισμοί μετατροπής της περιστροφικής σε παλινδρομική κίνηση, αυτόματες μηχανές για την κοπή λίθων, για την άλεση των σιτηρών, για την κλωστοϋφαντουργία, άνοιξαν το δρόμο στην επερχόμενη βιομηχανική επανάσταση.

Aριστερά: Μηχανισμός μετάδοσης κίνησης με γρανάζια και κινητήριο βάρος κατά τα πρότυπα του Ήρωνα (Codex Atlanti-cus, φύλλο 399). Δεξιά: Μηχανι-σμός ωρολογίου με γρανάζια κατά τα πρότυπα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων (Codex Madrid I, φύλλο 14) [Cianchi, 80].

H επινοητικότητα του Λεονάρντο στην κατασκευή μηχανών ολοκληρώθηκε με την επισταμένη του προσπάθεια να δημιουργήσει μηχανές αυτοκίνητες, αυτό-ματες. Αυτοκίνητα οχήματα, αυτόματες ψησταριές, αυτόματα αδράχτια, έβαλαν μάλιστα την τεχνολογία των αυτομάτων στην υπηρεσία των καθημερινών αναγκών του ανθρώπου. Στην παραπλεύρως εικόνα φαίνεται αυτόματο όχημα σχεδιασμένο από τον Λεονάρντο. Διαθέτει κινητήρια ελάσματα, διαφορικό και μηχανισμό οδήγησης. (Codex Atlanticus, φύλλο 296) [Cianchi, 80].

* * *

Οι φυσικές παρατηρήσεις του Λεονάρντο ανοίγουν τους ορίζοντες σε νέους επιστημονικούς κλάδους, όπως η Βοτανολογία και η Γεωλογία. Εξαιρετικές όμως, είναι οι μελέτες του στον τομέα της ανθρώπινης Ανατομίας.

Ο Λεονάρντο πραγματοποίησε νεκροψίες ανθρώπων και ζώων, αποτύπωσε σε θαυμάσια σχέδια τη μορφολογία των οργάνων, των μυών, των οστών και των νεύρων, προχώρησε στην έρευνα της φυσιολογίας τους και στην ερμηνεία της λειτουργίας τους. Μελέτησε τη λειτουργία του ματιού, της καρδιάς και των μελών του ανθρώπινου σώματος, με σκοπό να κατασκευάσει ομοιώματα αυτών των οργάνων.

Έτσι έφτασε τελικά στην προσέγγιση ιδεών, που αφορούν στο μέλλον της Tεχνολογίας των Aυτομάτων. Η μελέτη της φύσης και του ανθρώπου τον οδήγησαν δηλαδή στην κατασκευή ομοιωμάτων του ανθρώπου, που θα αντικαθιστούν τις λειτουργίες του, ρομπότ και αυτομάτων που θα κινούνται, θα μιλούν και θα βλέπουν, σύμφωνα με τα ανθρώπινα πρότυπα.

Στα τελευταία σχέδια του Λεονάρντο εμφανίζονται χειρόγραφες μελέτες για τη δομή και τη λειτουργία ενός ρομπότ, με τη μορφή πολεμιστή - ιππότη, που μπορεί να κάθεται, να κινεί τα χέρια του, να περιστρέφει το κεφάλι του μέσω ενός ευέλικτου αυχένα και να ανοιγοκλείνει το σαγόνι του. Το ρομπότ αυτό ήταν κατασκευασμένο από ξύλο και δέρμα, ενώ διέθετε μεταλλικά εξαρτήματα και μεταλλικά καλώδια για την μετάδοση της κίνησης.

Αριστερά: Mελέτη των μυώνων και των νεύρων, που κινούν τον ανθρώπινο βραχίονα. Δεξιά: Μελέτη για τη λειτουργία ενός τεχνητού μοντέλου του ανθρώπινου κάτω άκρου, Οι μύες έχουν αντικατασταθεί εδώ από χάλκινα σύρματα, ικανά να μεταδώσουν την κίνηση στον οστέινο σκελετό. (Χειρόγραφο RL19003 & 12619, Βασιλική Βιβλιοθήκη Windsor) [Galluzzi, 82].

Την ίδια μεθοδικότητα, επιδεξιότητα, εφευρετικότητα και ευφυΐα, που έδειξε για την Eπιστήμη και την Tεχνική ανέπτυξε ο Λεονάρντο και για την Tέχνη. Την Tέχνη, που αποτελούσε την αγαπημένη του ενασχόληση, το πρώτο αντικείμενο των σπουδών του. Για την Τέχνη του Λεονάρντο μπορούμε να σημειώσουμε συνοπτικά τα εξής:

• Ο Λεονάρντο πρόβαλε τα αρχαία Ελληνικά καλλιτεχνικά πρότυπα, ανέδειξε την αρμονία, την αισθητική, την ομορφιά σαν ύψιστες καλλιτεχνικές αρετές.

• Αξιοποίησε την ακαδημαϊκή παράδοση της εποχής του, εκφράζοντας έτσι το σεβασμό του προς τη δεξιοτεχνία, την σχεδιαστική και τεχνική αρτιότητα.

• Απελευθέρωσε την τέχνη από τη συντηρητική, θεοκρατική ή αριστοκρατική της αντίληψη και την έστρεψε προς την αναζήτηση της αλήθειας.

• Μελέτησε με μεγάλη επιμονή το ανθρώ-πινο σώμα, την ανατομία, την κατασκευή, την κίνηση του, ανέδειξε τους μύες και τις καμπύλες του.

• Μελέτησε σε βάθος τη λειτουργία της όρασης, την ανατομία του ματιού, τη διαδικασία της οπτικής αντίληψης, διερεύνησε επιστημονικά την αλληλουχία φωτός και σκιάς, καθώς και την προοπτική των σωμάτων μέσα στο χώρο.

• Πειραματίστηκε με τις επιφάνειες των πινάκων του, τα χρωστικά υλικά, τη σύνθεση των χρωμάτων. Χρησιμοποίησε σε μεγάλο βαθμό άγνωστες μέχρι τότε τεχνικές μεθόδους ζωγραφικής και χρωματικά ιδιοσκευάσματα δικής του επινόησης.

• Στο ζωγραφικό του έργο προσπάθησε να συνδυάσει την τρισδιάστατη αίσθηση της γλυπτικής με την αισθητική αντίληψη της ζωγραφικής, την προβολή του γυμνού ανθρώπινου σώματος με την ανάδειξη της φύσης. Ανέδειξε σε κάθε έργο του το ζωντανό στοιχείο, που εξέπνεαν οι ανθρώπινες μορφές και τα ζώα. Τόλμησε να δείξει πλάι στο ωραίο το άσχημο, πλάι στο νεανικό το γερασμένο.

• Και πάνω απ' όλα μπόρεσε να συνδυάσει την καλλιτεχνική με την επιστημονική του δραστηριότητα, μπόρεσε να αναγάγει την τέχνη του σε επιστήμη, συνθέτοντας έτσι τη μορφή ενός νέου ανθρώπου, ενός κλασικού ανθρώπου του πολιτισμού, της γνώσης και της δημιουργίας.

Αγγελική Ρέτουλα

[ Από το βιβλίο «Ιστορία της Τεχνολογίας και των Αυτομάτων» (Σύγχρονη Εκδοτική, Αθήνα, 2005) των:

- Μηχανολόγου – Ηλεκτρολόγου Ε.Μ.Π., Δρ Τεχνικών Επιστημών, καθηγητή τμ. Αυτοματισμού Τ.Ε.Ι. Πειραιά, Καλλιγερόπουλου Δημήτρη και

- M.Sc. in Information Engineering, Ph.D. in Systems and Mathematical Modelling, City University, London, Σουλτάνας Βασιλειάδου. ]

Πηγή:http://freeinquiry.gr/webfiles/pro.php?id=754

Τάδε λέγει δάσκαλος Νίκος Εγγονόπουλος.

Ως είμαι ζωγράφος το επάγγελμα, και θεωρώ άλλωστε την ποίηση σαν ζήτημα εντελώς προσωπικό, δεν ένοιωσα ποτέ κανενός είδους επιθυμία να ιδώ τα ποιήματά μου δημοσιευμένα. Μου αρκούσε, κυρίως, που τα έγραφα. Κατόπιν, βέβαια, δεν είχα καμιάν αντίρρηση ναν τα διαβάσω σε κάναν φίλο, ενίοτε σε μικρό κύκλο ακροατών, δυο-τρεις το πολύ, που μου το ζητούσαν. Πάντως δε θα έστεργα ποτέ ναν τα δώσω για τύπωμα πριν από τα μέσα του 1938. Ήταν η χρονιά όπου ετελείωνα τις εργαστηριακές μου σπουδές στη ζωγραφική. Μαθήτευα πλησίον του Κωνσταντίνου Παρθένη, και το εύρισκα άπρεπο απέναντι στον σεβαστό κι αγαπητό δάσκαλο να θέλω να εκδηλωθώ προσωπικά, και μάλιστα σε διαφορετική «σχολή», τον υπερρεαλισμό, την στιγμή που καταρτιζόμουνα κοντά του για το μελλούμενο καλλιτεχνικό μου στάδιο. Δεν πιστεύω να ήτανε και αντίθετο στην επιθυμία του μεγάλου Παρθένη να βλέπη τους μαθητάς του, μετά το πέρας, όμως, των σπουδών τους, να παίρνουν τον δικό τους δρόμο, σύμφωνα με την ιδιαίτερή τους διάθεση και τις ιδιαίτερές τους κλίσεις.



(..τμήμα κειμένου, αφιέρωμα στον ζωγράφο και ποιητή Νίκο Εγγονόπουλο http://www.sakketosaggelos.gr/Article/1803/ )

- - - - - - - -

Μια... σουρεαλιστική γνωριμία..

Ο Νίκος Εγγονόπουλος υπήρξε μια πολυσχιδής καλλιτεχνική φυσιογνωμία, μια από τις κορυφαίες στην Ελλάδα, με κύριους τρόπους έκφρασης τη ζωγραφική αλλά και την ποίηση. Το έργο του περιλαμβάνει ακόμα μεταφράσεις, κριτικές μελέτες και δοκίμια, ενώ αποδείχτηκε ο σημαντικότερος πλάι στον Εμπειρίκο εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα.

Γεννήθηκε στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 1907 από πατέρα Κωνσταντινοπολίτη και μητέρα Αθηναία. Στην ηλικία των επτά ετών, η οικογένειά του εγκαθίσταται αναγκαστικά στην Κωνσταντινούπολη, μετά την κήρυξη του πολέμου.

Ωστόσο, οι σπουδές του σε Λύκειο στο Παρίσι είναι αυτές που θα αποτελέσουν τη ”μαγιά” για τη μετέπειτα καλλιτεχνική τροχιά του.

Επιστρέφοντας στην Αθήνα το 1928, ο Εγγονόπουλος εργάστηκε αρχικά ως μεταφραστής σε τράπεζα και ως γραφέας στο Πανεπιστήμιο, ενώ ταυτόχρονα πηγαίνει σε νυχτερινό σχολείο για να αποκτήσει και ελληνικό απολυτήριο.

Το 1932 γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου μαθήτευσε κοντά στον Κωνσταντίνο Παρθένη ενώ παράλληλα, παρακολούθησε μαθήματα βυζαντινής τέχνης στο εργαστήριο του Φώτη Κόντογλου, μαζί με τον Γιάννη Τσαρούχη. Την ίδια περίοδο γνωρίστηκε με άλλους σημαντικούς καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων ο Ανδρέας Εμπειρίκος.

|-ad-|

Όπως αναφέρει και ο ίδιος ο καλλιτέχνης: ”Τη βυζαντινή τέχνη σπούδασα κοντά σε δυο άξιους διδασκάλους, τον μεγάλο επιστήμονα, τον καθηγητή Ανδρέα Ξυγγόπουλο, τον υπερεξαίρετο γνώστη της βυζαντινής ζωγραφικής, και τον πασίγνωστο Φώτη Κόντογλου, τον ζωγράφο και τον συγγραφέα με τη γενναία ψυχή”.

Σε όλο το διάστημα των σπουδών ζωγραφικής, ο Εγγονόπουλος παρέμεινε στην θέση του στο Υπουργείο και το 1934 τοποθετήθηκε στην Τοπογραφική Υπηρεσία όπου μετά έξι χρόνια μονιμοποιήθηκε με τον βαθμό του Σχεδιαστή Α’ Τάξεως.

Η πρώτη εικόνα (1933) που ζωγραφίζει εικονίζει τον Άγιο Νικόλαο ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει η υπογραφή ”Δια χειρός Ν.Π. Εγγονόπουλου του Φαναριώτη” που επικαλείται την Κωνσταντινούπολη ως τόπο καταγωγής του.

Τα πρώτα έργα κοσμικού χαρακτήρα του Εγγονόπουλου χρονολογούνται στο 1933 (αυτοπροσωπογραφία, Φτωχοπρόδρομος και Νεκρή Φύση). Εκεί διαφαίνονται τα πρώτα στοιχεία υπερρεαλισμού ενώ συνεχίζει να υπογράφει ως ”Φαναριώτης”.

Ένας από τους δύο σημαντικότερους πίνακες του Εγγονόπουλου είναι η μεγάλη, σχεδόν ολόσωμη, Αυτοπροσωπογραφία του 1935, που σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο Μπενάκη. Το έργο διέπεται από έντονα στοιχεία βυζαντινής τέχνης ενώ πίσω του δεσπόζει η Ακρόπολη.

Δείγματα της ζωγραφικής του παρουσιάστηκαν το 1938 στην Έκθεση Τέχνη της Νεοελληνικής Παραδόσεως και αποτελούσαν έργα που απεικόνιζαν παλαιά σπίτια της Μακεδονίας. Την ίδια χρονιά, σημειώθηκε και η είσοδος του στα γράμματα, αρχικά με την δημοσίευση μεταφράσεων σε ποιήματα του Τριστάν Τζαρά και λίγο αργότερα, τον Ιούνιο του 1938, την κυκλοφορία της πρώτης του ποιητικής συλλογής με τον τίτλο ”Μην ομιλείτε εις τον οδηγό”.

Το Σεπτέμβριο του 1939 εκδόθηκε η δεύτερη ποιητική συλλογή του, ”Τα Κλειδοκύμβαλα της Σιωπής”, ενώ το Νοέμβριο πραγματοποιήθηκε η πρώτη ατομική έκθεση ζωγραφικής του, στο σπίτι του Νίκου Καλαμάρη.

Την ίδια περίοδο εργάστηκε για την παράσταση της Ηλέκτρας του Σοφοκλή στο Θέατρο Κοτοπούλη, σχεδιάζοντας τα κοστούμια των ηθοποιών και συμμετείχε σε ομαδική έκθεση Ελλήνων καλλιτεχνών στη Νέα Υόρκη.

Στη δεκαετία του ’40 τα έργα της βυζαντινής τεχνοτροπίας περιορίζονται και ο Εγγονόπουλος στρέφεται στους ήρωες της Ελληνικής επανάστασης του 1821.

Ο Νίκος Εγγονόπουλος τιμήθηκε πολλάκις για το έργο του. Το 1958 του απονεμήθηκε το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας για την ποιητική συλλογή Εν Ανθηρώ Έλληνι Λόγω ενώ το 1966 τιμήθηκε για το ζωγραφικό του έργο από τον Βασιλιά Κωνσταντίνο Β΄ με το παράσημο Χρυσούς Σταυρός του Γεωργίου Α’.

Το κρατικό βραβείο ποίησης θα του απονεμηθεί για δεύτερη φορά το 1979 καθώς και το παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικος. Ο Νίκος Εγγονόπουλος ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών (οδού Αναγνωστοπούλου).

Πίνακές του υπάρχουν στην Εθνική Πινακοθήκη, στις Δημοτικές Πινακοθήκες Αθηνών, Ρόδου, Θεσσαλονίκης, στο Μουσείο Θεάτρου στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και σε ιδιωτικές συλλογές.

Απεβίωσε το 1985 από ανακοπή καρδιάς και η κηδεία του πραγματοποιήθηκε δημοσία δαπάνη στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας.

(Πηγή: http://www.in2life.gr/article_print.aspx?amid=125348 )

Γλυκόπικρο.

Ποιός είπε πως ο θάνατος, αυτός μόνον υπάρχει?

Είναι πολλοί οι θάνατοι, κι οι ζωές είναι πολλές!

Κάθ' ένας απ΄αυτούς οργώνει,αφρατεύει, σπέρνει

και το κάθε δάκρυ τον ποτίζει μέχρι να σαπίσει, ο καρπός!

Κι ύστερα πάλι με δάκρυ, χαράς όμως, πάλι, να τ΄ανθίσει!

Αέναη πορεία η ζωή, χωρίς σταματιμό!

Παντού και πάντα! Και δια πάντα!

(22/9/'10 - Αναστασάκης Α. Δ.)

Έρωτας και θάνατος

Δημήτρης Λιαντίνης |(1942 - 1998)|

Κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι,

γεννιέται το σύμπαν.

Ή, για να μικρύνω το βεληνεκές,

κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι,

γεννιέται ένας αστέρας με όλους τους πρωτοπλανήτες του.

Και κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος,

πεθαίνει το σύμπαν.

Ή για να μικρύνω το βεληνεκές,

κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος στη Γη,

στον ουρανό εκρήγνυται ένας αστέρας supernova.

Έτσι, από την άποψη της ουσίας

ο έρωτας και ο θάνατος δεν είναι απλώς στοιχεία υποβάθρου.

Δεν είναι δύο απλές καταθέσεις της ενόργανης ζωής.

Πιό πλατιά, και πιό μακρυά, και πιο βαθιά,

ο έρωτας και ο θάνατος είναι δύο πανεπίσκοποι νόμοι

ανάμεσα στους οποίους ξεδιπλώνεται η διαλεκτική του σύμπαντος.

Είναι το Α και το Ω του σύμπαντος κόσμου και του σύμπαντος Θεού.

Είναι το Είναι και το Μηδέν του Όντος.

Τα δύο μισά και αδελφά συστατικά του.

Έξω από τον έρωτα και το θάνατο,

πρωταρχικό δεν υπάρχει τίποτα άλλο.

Αλλά ούτε είναι και νοητό να υπάρχει.

Τα ενενήντα δύο στοιχεία της ύλης,

εγίνανε για να υπηραιτήσουν τον έρωτα και το θάνατο.

Και οι τέσσερες θεμελιώδεις δυνάμεις της φύσης,

ηλεκτρομαγνητική, ασθενής, ισχυρή, βαρυτική,

λειτουργούν για να υπηραιτήσουν τον έρωτα και το θάνατο.

Όλα τα όντα, τα φαινομενα και οι δράσεις του κόσμου

είναι εκφράσεις, σαρκώσεις, μερικότητες, συντελεσμοί,

εντελέχειες του έρωτα και του θανάτου.

Γι΄αυτό ο έρωτας και ο θάνατος είναι αδελφοί και ομοιότητες.

Είναι συμπληρώματα και οι δύο όψεις του ιδίου προσώπου.

Ο έρωτας είναι γνώση.

Ο έρωτας είναι ευγένεια και αρχοντιά.

Είναι το μειδίαμα της σπατάλης ενός φρονίμου Ασώτου.

Πως η φύση ορίζει

το αρσενικό να γίνεται ατέλειωτη προσφορά

και θεία στέρηση για το θηλυκό.

Και το θηλυκό

να κυνηγάει τις τύψεις του.

Στον έρωτα,

όλα γίνονται για το θηλυκό.

Η μάχη και η σφαγή του έρωτα,

έχει το νόημα να πεθάνεις για το θηλυκό

και να το αναστήσεις μέσα στα λαμπρά ερείπια των ημερών σου.

Πάντα σου

μελαγχολικός και ακατάδεχτος.

Στη σωστή ερωτική ομιλία,

το θηλυκό δίνει το ύφος της σάρκας

και το αρσενικό τη σύνεση της δύναμης.

Μιλώ για τα καράτια κοντά στα εικοσιτέσσερα.

Για στήσιμο πολύ μεταξωτό.

Και το μετάξι μόνο ζωικό παρακαλώ.

Κουκουλιάρικο.

Και η κλωστή μπιρσιμένια.

Το πρώτο λοιπόν είναι πως

όταν το θηλυκό είναι θηλυκό,

την ευθύνη για να γίνει και να μείνει ως το τέλος σωστή η ερωτική σμίξη,

την έχει ο άνδρας.

Πάντα όταν φεύγει η γυναίκα θα φταίει ο άνδρας.

Να το γράψετε να μείνει στον αστικό κώδικα.

Έρωτας είναι

η τέχνη του να φεύγεις..

Να φεύγεις..

..αλλά πως να φεύγεις!

Το πράγμα θέλει μεγάλη προσοχή.

Γιατί ο ορισμός είναι τορπίλη

που το παίζει στα χέρια του μικρό παιδί.

Το παίζει στα χέρια του και δεν ξέρει τι είναι.

Έρωτας είναι η τέχνη του να φεύγεις έτσι,

που η σφαγή που θα νοιώθεις

να είναι πιό σφαγερή από τη σφαγή που νοιώθει ο σύντροφος που αφήνεις.

Αν εκείνος πονάει τρείς,

εσύ να πονέσεις εννιά.

Εδώ σε θέλω κάβουρα, που λένε, να περπατάς στα κάρβουνα.

Χόρεψες ποτές σου το χορό του αναστενάρη, χωρίς να ΄σαι αναστενάρης?

Νέκυια.

Νέκυια σημαίνει να ζήσεις ζωντανος σε όλη τη ζωή σου

τη γνώση και τη λύπη του θανάτου σου,

εδώ στον απάνω κόσμο.

Νέκυια σημαίνει

να στοχαστείς και να ζήσεις τη ζωή σου,

όχι μισή, αλλά ολόκληρη.

Με την απλή δηλαδή και τη βέβαιη γνώση,

ότι ενώ υπάρχεις, ταυτόχρονα δεν υπάρχεις.

Ότι ενώ ζεις αυτό που είσαι,

δηλαδή ζωντανός του σήμερα,

ταυτόχρονα ζείς κι αυτό που δεν είσαι,

δηλαδή το

νεκρός του αύριο.

Η ζωή σου στην ουσία της είναι,

η δυνατότητα και η δικαιοδοσία της φαντασίας σου.

Όχι άλλο.

Θα πεθάνω θάνατε.

Όχι όταν θελήσεις εσύ,

αλλά όταν

εγώ θα θελήσω.

Σε τούτη την έσχατη ολική πράξη,

δεν θα γίνει το δικό σου.

Αλλά το δικό μου.

Παλεύω τη θέληση σου.

Παλεύω τη δύναμη σου.

Σε καταπαλεύω ολόκληρον.

Μπαίνω μέσα στη Γη,

όταν εγώ αποφασίσω.

Όχι όταν αποφασίσεις εσύ.

Και ΄σένα σε αφήνω ρέστο και ταπί.

Με βλέπεις κατεβασμένο στον Άδη αφεαυτού μου και αυτοθέλητα.

Και ανατριχιάζεις εσύ και το βασίλειό σου.

Ο τάφος,

η ταφόπλακα,

το σκοτάδι,

το ποτέ πιά και όλα σου τα υπάρχοντα,

μπροστά στην πράξη μου και στην επιλογή μου μένουν εμβρόντητα και χάσκουν.

Δημήτρης Λιαντίνης |(1942 - 1998)|

Tα μάτια σου με καίνε γιατί 'σαι μανεκένε.

Τζουζέπε Βέρντι!

Ο Τζιουζέπε Φορτουνίνο Φραντσέσκο Βέρντι (ιταλικά:Giuseppe Fortunino Francesco Verdi, 10 Οκτωβρίου 1813 – 27 Ιανουαρίου 1901) ήταν Ιταλός μουσικός συνθέτης, από τους διασημότερους στο είδος της όπερας. Ανάμεσα στα δημοφιλέστερα έργα του ανήκουν οι όπερες Ριγκολέττο, Τραβιάτα και Αΐντα. Είναι ο συνθέτης του Ιταλικού εθνικού ύμνου.

Γεννήθηκε στη Ρονκόλα, κοντά στο Μπουσέτο της Ιταλίας και πέθανε στο Μιλάνο. Πολύ νωρίς έδειξε καταπληκτική κλίση στη μουσική και στα 23 του χρόνια πήρε τη θέση του διευθυντή της φιλαρμονικής του Μπουσέτο. Το 1839 παρουσιάστηκε η πρώτη του όπερα Ομπέρτο, στη σκάλα του Μιλάνου, με πολύ καλές κριτικές. Τον ίδιο χρόνο ο θάνατος της γυναίκας του και των δύο παιδιών του τον έφεραν σε απελπισία σε σημείο να μη θέλει πλέον άλλο ν΄ ασχοληθεί με τη μουσική.

Παρά ταύτα το 1840 παρουσιάστηκε η κωμική όπερα Μια μέρα βασιλείας, η οποία όμως σημείωσε αποτυχία. Στενοχωρημένος ο Βέρντι αποσύρθηκε στο σπίτι του στο Μιλάνο. Έτσι δύο χρόνια μετά, με τον θρίαμβο της τέχνης πάνω στον πόνο του, το 1842, αποδέχθηκε την πρόταση να ξαναρχίσει να γράφει όπερες για τη Σκάλα του Μιλάνου και η όπερά του Ναμπούκο ή Ναβουχοδονόσωρ απέσπασε πολύ καλές κριτικές και γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Από τότε ο Βέρντι αφοσιώθηκε στη σύνθεση όπερας. Ήταν η αρχή μιας θριαμβευτικής σταδιοδρομίας που συνδέθηκε πολύ στενά με τις προσπάθειες για την πολιτική ένωση της Ιταλίας. Μια τάση που ο ίδιος ο Βέρντι ενεθάρρυνε με τη θεματολογία των έργων του, τα οποία, εμπνεόμενα από το ιστορικό παρελθόν και επενδυμένα με εντυπωσιακά χορωδιακά, δημιουργούσαν εύκολα στο κοινό συνειρμούς με την τρέχουσα πολιτική πραγματικότητα.

Με τους Λομβαρδούς (1843), τον Ερνάνη (1844), τον Αττίλα (1846), τη Λουίζα Μίλλερ (1847) και τον Μάκβεθ (1849) ο Βέρντι πέτυχε την αναγνώρισή του ως συνθέτη και εκτός Ιταλίας. Στις αρχές τις δεκαετίας του 1850 τρείς όπερές του, ο Ριγκολέττο (1851), ο Τροβατόρε (1853) και η Τραβιάτα (1853), είχαν τεράστια επιτυχία, όπως και ο Σικελικός Εσπερινός (1855) και ο Χορός Μεταμφιεσμένων (1859). Η διεθνής του καταξίωση φαίνεται και από το γεγονός ότι οι επόμενες όπερές του πρωτοανέβηκαν σε λυρικά θέατρα εκτός Ιταλίας. Το 1862 Η Δύναμη του Πεπρωμένου παρουσιάστηκε στην Αγία Πετρούπολη, ο Δον Κάρλος το 1867 στο Παρίσι και η Αΐντα το 1871 στο Κάιρο, για τα εγκαίνια της διώρυγας του Σουέζ.

Μετά από ένα μεγάλο διάστημα σιωπής, η γνωριμία του με τον κατά πολύ νεότερό του ποιητή και συνθέτη Αρίγκο Μπόιτο ανανέωσε το ενδιαφέρον του Βέρντι για την όπερα. Το 1887 παρουσιάστηκε ο Οθέλλος και τέλος το 1893 ο Φάλσταφ και τα δύο σε λιμπρέτα του Μπόιτο βασισμένα σε έργα του Σαίξπηρ. Ο Βέρντι πέθανε στις 27 Ιανουαρίου 1901 ύστερα από βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Στην κηδεία του προσήλθαν 200.000 άνθρωποι, τιμή που άρμοζε στον μεγάλο Ιταλό που τόσο αγαπήθηκε.

Εκτός από τις 26 όπερες ο Βέρντι έγραψε και εκκλησιαστική μουσική. Κορυφαίο έργο του σε αυτό τον τομέα είναι το Ρέκβιεμ (1874), πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα θρησκευτικά Τέσσερα ιερά κομμάτια (1898). Επίσης έγραψε αρκετές ρομάντσες και ένα κουαρτέτο για έγχορδα σε μι ελάσσονα (1873).

Εκτός μουσικής σκηνής διακρίθηκε για τον καλό χαρακτήρα του και τις αγαθοεργίες του. Μεταξύ άλλων χρηματοδότησε την ανέγερση και τη λειτουργία ενός νοσοκομείου και δημιούργησε έναν Οίκο Ανάπαυσης για τους αναξιοπαθούντες μουσικούς, σε μια κρύπτη του οποίου τάφηκε και ο ίδιος.

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια._

VERDI-NABUCCO-VA PENSIERO SULL ALI DORATE-Drawing Dim.Anastasakis

Πλούσιοι και πένητες μετ’ αλλήλων χορεύσατε˙
Η τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες. Ο μόσχος πολύς, μηδείς εξέλθη πεινών.
Μηδείς θρηνείτω πενίαν˙
Μηδείς οδυρέσθω πταίσματα˙

Βεβαιότις Βεβαιοτήτων Τα πάντα Βεβαιότις!