ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

Αυτόματα στην Ευρωπαϊκή Αναγέννηση

Η γέννηση του Λεονάρντο ντα Βίντσι (ιε΄ αι.) σηματοδοτεί την αρχή της μεγάλης τεχνολογικής, καλλιτεχνικής, και επιστημονικής Αναγέννησης στην Ευρωπαϊκή Δύση, ταυτόχρονα με την επιβολή της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Ανατολή της Ευρώπης. Τότε άρχισε να ξυπνά στην Ιταλία και ιδιαίτερα στη Φλωρεντία ένα πνεύμα αφύπνισης από το σκοταδιστικό Μεσαίωνα, αφύπνισης και της Αισθητικής, της Τέχνης και της Επιστήμης της αρχαίας Ρώμης και της αρχαίας Ελλάδας, με επίκεντρο τον άνθρωπο, την ευφυΐα, τη νοημοσύνη, την καλλιτεχνική ευαισθησία και την εφευρετικότητά του.

Ποιητές, συγγραφείς και φιλόσοφοι ανέτρεψαν τον Μεσαιωνικό Κόσμο και εξάπλωσαν την Αναγέννηση στην Ευρώπη. Στην Τέχνη, μια νέα αισθητική αντίληψη γεννιέται, χτίζοντας γέφυρες ανάμεσα στον Αρχαίο και τον Σύγχρονο Κόσμο. Τόσο η μορφή όσο και το περιεχόμενο των έργων Τέχνης, Ζωγραφικής ή Γλυπτικής, προσεγγίζουν εκείνα της Κλασικής Αρχαιότητας και δημιουργούν το ρεύμα του Kλασικισμού.

Στην Τεχνολογία, το νέο είναι η σύνδεσή της με την Επιστήμη και την Τέχνη, και η ανάδειξη ενός νέου πρότυπου ανθρώπου, του πολυσύνθετου καλλιτέχνη - μηχανικού, αυτού που συνδέει τη θεωρία με την πράξη, το λόγο με την εικόνα, την έρευνα με την εφαρμογή, την Τέχνη με την Τεχνολογία, την Αρχαιότητα με το Σύγχρονο Κόσμο.

Οι μηχανικοί αυτοί μελετούν τα έργα των κλασικών, όπως εκείνα του Αρχιμήδη, του Ήρωνα του Αλεξανδρινού και του Βιτρούβιου, και τα τεχνικά τους χειρόγραφα εμπλουτίζονται με τη γλώσσα του σχεδίου, όπως και στην Αρχαιότητα.

* * *

Ας εξετάσουμε όμως ειδικότερα το έργο του Λεονάρντο. Παρά το γεγονός, ότι ο Λεονάρντο, τουλάχιστον μέχρι τα τριάντα του χρόνια, δεν κατείχε ούτε έγραφε την επίσημη Ιταλική γλώσσα, παρά μόνο μια φτωχή τοπική Φλωρεντιανή διάλεκτο, επιδίωξε μεθοδικά να συγκροτήσει μιαν αρκετά πλούσια για τις οικονομικές του δυνατότητες βιβλιοθήκη, από 116 χειρόγραφα βιβλία, και μια σειρά από ιταλο-λατινικά γραμματικά βοηθήματα και λεξικά, τα λεγόμενα «Τhesauri» (Θησαυροί). Πλάι σ' αυτά βρίσκονται και μια σειρά από αποσπάσματα αρχαίων Ελληνικών κειμένων, γραμμένα πιθανότατα καθ' υπαγόρευση κάποιου ειδήμονα μεταφραστή,

Επί δεκαετίες ο Λεονάρντο μελετά με επιμονή και σχολαστικότητα τα έργα του Πλάτωνα, Ευκλείδη, Αρχιμήδη, Πυθαγόρα, Ήρωνα του Αλεξανδρινού, Πτολεμαίου, ακόμη και του Αισώπου. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σχόλια του Λεονάρντο πάνω στα αντίγραφα των έργων αυτών. Ιδιαίτερα στα «Άπαντα του Αρχιμήδη» και την «Μαθηματική Σύνταξη του Πτολεμαίου». Με τα Μαθηματικά του Πλάτωνα (βλ. «Ο συνδυασμός μαθηματικής και φιλοσοφικής μεθοδολογίας στον Πλάτωνα») ασχολείται ο Λεονάρντο επισταμένως, όταν αναλαμβάνει να εικονογραφήσει το έργο «Περί της θεϊκής αναλογίας – De divina proportione» του Φραγκισκανού μαθηματικού Luca Pacioli. Στο έργο αυτό ο Λεονάρντο σχεδιάζει τα κανονικά πλατωνικά πολύεδρα, που αντιπροσωπεύουν τα πέντε πρωταρχικά υλικά στοιχεία: πυραμίδα - φωτιά, κύβος- γη, οκτάεδρο - αέρας, δωδεκάεδρο - αιθέρας και εικοσάεδρο - νερό.

Mελέτες του Λεονάρντο

πάνω στα πλατωνικά κανονικά πολύεδρα (De divina proportione, 1.509 m.X.).

και

στα στοιχεία του Ευκλείδη (Codex Atlanticus) [Reti, 85]

Στο χειρόγραφο Codex Madrid ΙΙ ο Λεονάρντο ασχολείται με τα μαθηματικά προβλήματα, που απασχόλησαν τον Αρχιμήδη και τον Ευκλείδη, όπως το λεγόμενο πρόβλημα του τετραγωνισμού του κύκλου και έναν αντίστοιχο του Αρχιμήδη τρόπο υπολογισμού του συντελεστή π.

Στο περίφημο επίσης Codex Hammer, που από το 1980 πέρασε σε ιδιωτικά χέρια και μετονομάστηκε Codex Leicester, ο Λεονάρντο μελετά τα υδραυλικά συστήματα και ιδίως τις θεμελιώδεις αρχές της υδροστατικής και υδροδυναμικής, που διατύπωσαν στα έργα τους ο Αρχιμήδης και ο Ήρων ο Αλεξανδρινός.

Μελέτες του Λεονάρντο πάνω σε πνευματικά, υδραυλικά συστήματα, υδραυλικά σιφώνια και σιντριβάνια του Ήρωνα. (Codex Madrid I, «Η φύση του ύδατος», φύλλα 114 & 134) [Reti, 85]

Η ενασχόληση του Λεονάρντο με την Επιστήμη είχε τρία χαρακτηριστικά:

• Το πρώτο ήταν η μελέτη των αρχαίων πηγών, η θεωρητική δηλαδή ενασχόληση με ιδέες αφηρημένες και γενικές και η διαμόρφωση μιας επιστημονικής παιδείας.

• Το δεύτερο ήταν η μελέτη της φύσης, η πρωτογενής μελέτη του φυσικού κόσμου και των ιδιοτήτων του με την παρατήρηση, η ανάπτυξη δηλαδή μιας εξαιρετικά συστηματικής αναλυτικής μεθόδου.

• Το τρίτο ήταν η ανάπτυξη του εφευρετικού πνεύματος, η ενασχόληση με τη μηχανική, την κατασκευή, την επινόηση μηχανών, την ανάπτυξη τεχνολογίας χρήσιμης για τον άνθρωπο και τις εργασίες του.

Aριστερά: Απόδειξη του Λεονάρτντο για το αδύνατο του αεικινήτου (Codex Madrid I, φύλλο 145) [Cianchi, 80]. Δεξιά: Αστρονομικές μελέτες του Λεονάρντο πάνω στη σχετική θέση του Ήλιου, της Γης και της Σελήνης (Codex Arundel, Βρετανική Βιβλιοθήκη Λονδίνου) [Doeser,81].

Ο Λεονάρντο μελέτησε τους νόμους της μηχανικής και της στατικής. Μελέτησε το φαινόμενο της τριβής και διατύπωσε την αρχή της αδράνειας. Μελέτησε τους νόμους της υδροδυναμικής και ιδιαίτερα το φαινόμενο των στροβίλων. Eφάρμοσε τις γεωμετρικές του γνώσεις για μια νέα επιστημονική διατύπωση της Aρχιτεκτονικής. Μελέτησε τα προβλήματα της πτήσης και έφτιαξε απειράριθμα σχέδια πτητικών μηχανών, που ξεκινούν από ομοιώματα των φτερών των πουλιών και ανθρωποκίνητους μηχανισμούς πτήσης αναβιώνοντας το μύθο του Δαιδάλου, για να καταλήξουν σε αλεξίπτωτα, ανεμόπτερα και ελικόπτερα κινούμενα από την πίεση του αέρα.


Αριστερά: Μελέτη βρα-χίονα αρθρω-τού φτερού. Δεξιά: Μελέτη αρθρωτού φτερού με πολλούς βραχίονες. Η κίνηση μετα-δίδεται με τροχαλίες, ιμάντες και νήματα. (Co-dex Atlanti-cus, φύλλα 341 & 308, Βiblioteca Ambrosiana, Μιλάνο) [Cianchi, 80].

Ρηξικέλευθες ήταν οι εφευρέσεις του Λεονάρντο στη Mηχανολογία και την κατασκευή μηχανών. Η επινοητικότητα του στον τομέα της Mηχανικής και της Mηχανολογίας έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

• Είναι, πρώτον, η αξιοποίηση της αρχαίας Eλληνικής τεχνολογικής παράδοσης, όπως ο κοχλίας του Αρχιμήδη, οι πέντε απλές μηχανές, τα γρανάζια, το οδόμετρο του Ήρωνα κ.ά.

• Είναι, δεύτερον, η τοποθέτηση του ανθρώπου στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, η κατασκευή μηχανών χρήσιμων για τον άνθρωπο και αναγκαίων για τις εργασίες του.

• Είναι ακόμα, η επινόηση νέων μηχανών που κατασκευάζουν μηχανές, μηχανών ικανών να λειτουργήσουν στην παραγωγή και να ανατρέψουν τους παραδοσιακούς τρόπους παραγωγής της Mεσαιωνικής βιοτεχνίας. Τόρνοι και αυτόματες μηχανές κατασκευής λιμών, μηχανισμοί έδρασης και γρανάζια, στρόφαλοι και μηχανισμοί μετατροπής της περιστροφικής σε παλινδρομική κίνηση, αυτόματες μηχανές για την κοπή λίθων, για την άλεση των σιτηρών, για την κλωστοϋφαντουργία, άνοιξαν το δρόμο στην επερχόμενη βιομηχανική επανάσταση.

Aριστερά: Μηχανισμός μετάδοσης κίνησης με γρανάζια και κινητήριο βάρος κατά τα πρότυπα του Ήρωνα (Codex Atlanti-cus, φύλλο 399). Δεξιά: Μηχανι-σμός ωρολογίου με γρανάζια κατά τα πρότυπα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων (Codex Madrid I, φύλλο 14) [Cianchi, 80].

H επινοητικότητα του Λεονάρντο στην κατασκευή μηχανών ολοκληρώθηκε με την επισταμένη του προσπάθεια να δημιουργήσει μηχανές αυτοκίνητες, αυτό-ματες. Αυτοκίνητα οχήματα, αυτόματες ψησταριές, αυτόματα αδράχτια, έβαλαν μάλιστα την τεχνολογία των αυτομάτων στην υπηρεσία των καθημερινών αναγκών του ανθρώπου. Στην παραπλεύρως εικόνα φαίνεται αυτόματο όχημα σχεδιασμένο από τον Λεονάρντο. Διαθέτει κινητήρια ελάσματα, διαφορικό και μηχανισμό οδήγησης. (Codex Atlanticus, φύλλο 296) [Cianchi, 80].

* * *

Οι φυσικές παρατηρήσεις του Λεονάρντο ανοίγουν τους ορίζοντες σε νέους επιστημονικούς κλάδους, όπως η Βοτανολογία και η Γεωλογία. Εξαιρετικές όμως, είναι οι μελέτες του στον τομέα της ανθρώπινης Ανατομίας.

Ο Λεονάρντο πραγματοποίησε νεκροψίες ανθρώπων και ζώων, αποτύπωσε σε θαυμάσια σχέδια τη μορφολογία των οργάνων, των μυών, των οστών και των νεύρων, προχώρησε στην έρευνα της φυσιολογίας τους και στην ερμηνεία της λειτουργίας τους. Μελέτησε τη λειτουργία του ματιού, της καρδιάς και των μελών του ανθρώπινου σώματος, με σκοπό να κατασκευάσει ομοιώματα αυτών των οργάνων.

Έτσι έφτασε τελικά στην προσέγγιση ιδεών, που αφορούν στο μέλλον της Tεχνολογίας των Aυτομάτων. Η μελέτη της φύσης και του ανθρώπου τον οδήγησαν δηλαδή στην κατασκευή ομοιωμάτων του ανθρώπου, που θα αντικαθιστούν τις λειτουργίες του, ρομπότ και αυτομάτων που θα κινούνται, θα μιλούν και θα βλέπουν, σύμφωνα με τα ανθρώπινα πρότυπα.

Στα τελευταία σχέδια του Λεονάρντο εμφανίζονται χειρόγραφες μελέτες για τη δομή και τη λειτουργία ενός ρομπότ, με τη μορφή πολεμιστή - ιππότη, που μπορεί να κάθεται, να κινεί τα χέρια του, να περιστρέφει το κεφάλι του μέσω ενός ευέλικτου αυχένα και να ανοιγοκλείνει το σαγόνι του. Το ρομπότ αυτό ήταν κατασκευασμένο από ξύλο και δέρμα, ενώ διέθετε μεταλλικά εξαρτήματα και μεταλλικά καλώδια για την μετάδοση της κίνησης.

Αριστερά: Mελέτη των μυώνων και των νεύρων, που κινούν τον ανθρώπινο βραχίονα. Δεξιά: Μελέτη για τη λειτουργία ενός τεχνητού μοντέλου του ανθρώπινου κάτω άκρου, Οι μύες έχουν αντικατασταθεί εδώ από χάλκινα σύρματα, ικανά να μεταδώσουν την κίνηση στον οστέινο σκελετό. (Χειρόγραφο RL19003 & 12619, Βασιλική Βιβλιοθήκη Windsor) [Galluzzi, 82].

Την ίδια μεθοδικότητα, επιδεξιότητα, εφευρετικότητα και ευφυΐα, που έδειξε για την Eπιστήμη και την Tεχνική ανέπτυξε ο Λεονάρντο και για την Tέχνη. Την Tέχνη, που αποτελούσε την αγαπημένη του ενασχόληση, το πρώτο αντικείμενο των σπουδών του. Για την Τέχνη του Λεονάρντο μπορούμε να σημειώσουμε συνοπτικά τα εξής:

• Ο Λεονάρντο πρόβαλε τα αρχαία Ελληνικά καλλιτεχνικά πρότυπα, ανέδειξε την αρμονία, την αισθητική, την ομορφιά σαν ύψιστες καλλιτεχνικές αρετές.

• Αξιοποίησε την ακαδημαϊκή παράδοση της εποχής του, εκφράζοντας έτσι το σεβασμό του προς τη δεξιοτεχνία, την σχεδιαστική και τεχνική αρτιότητα.

• Απελευθέρωσε την τέχνη από τη συντηρητική, θεοκρατική ή αριστοκρατική της αντίληψη και την έστρεψε προς την αναζήτηση της αλήθειας.

• Μελέτησε με μεγάλη επιμονή το ανθρώ-πινο σώμα, την ανατομία, την κατασκευή, την κίνηση του, ανέδειξε τους μύες και τις καμπύλες του.

• Μελέτησε σε βάθος τη λειτουργία της όρασης, την ανατομία του ματιού, τη διαδικασία της οπτικής αντίληψης, διερεύνησε επιστημονικά την αλληλουχία φωτός και σκιάς, καθώς και την προοπτική των σωμάτων μέσα στο χώρο.

• Πειραματίστηκε με τις επιφάνειες των πινάκων του, τα χρωστικά υλικά, τη σύνθεση των χρωμάτων. Χρησιμοποίησε σε μεγάλο βαθμό άγνωστες μέχρι τότε τεχνικές μεθόδους ζωγραφικής και χρωματικά ιδιοσκευάσματα δικής του επινόησης.

• Στο ζωγραφικό του έργο προσπάθησε να συνδυάσει την τρισδιάστατη αίσθηση της γλυπτικής με την αισθητική αντίληψη της ζωγραφικής, την προβολή του γυμνού ανθρώπινου σώματος με την ανάδειξη της φύσης. Ανέδειξε σε κάθε έργο του το ζωντανό στοιχείο, που εξέπνεαν οι ανθρώπινες μορφές και τα ζώα. Τόλμησε να δείξει πλάι στο ωραίο το άσχημο, πλάι στο νεανικό το γερασμένο.

• Και πάνω απ' όλα μπόρεσε να συνδυάσει την καλλιτεχνική με την επιστημονική του δραστηριότητα, μπόρεσε να αναγάγει την τέχνη του σε επιστήμη, συνθέτοντας έτσι τη μορφή ενός νέου ανθρώπου, ενός κλασικού ανθρώπου του πολιτισμού, της γνώσης και της δημιουργίας.

Αγγελική Ρέτουλα

[ Από το βιβλίο «Ιστορία της Τεχνολογίας και των Αυτομάτων» (Σύγχρονη Εκδοτική, Αθήνα, 2005) των:

- Μηχανολόγου – Ηλεκτρολόγου Ε.Μ.Π., Δρ Τεχνικών Επιστημών, καθηγητή τμ. Αυτοματισμού Τ.Ε.Ι. Πειραιά, Καλλιγερόπουλου Δημήτρη και

- M.Sc. in Information Engineering, Ph.D. in Systems and Mathematical Modelling, City University, London, Σουλτάνας Βασιλειάδου. ]

Πηγή:http://freeinquiry.gr/webfiles/pro.php?id=754

Τάδε λέγει δάσκαλος Νίκος Εγγονόπουλος.

Ως είμαι ζωγράφος το επάγγελμα, και θεωρώ άλλωστε την ποίηση σαν ζήτημα εντελώς προσωπικό, δεν ένοιωσα ποτέ κανενός είδους επιθυμία να ιδώ τα ποιήματά μου δημοσιευμένα. Μου αρκούσε, κυρίως, που τα έγραφα. Κατόπιν, βέβαια, δεν είχα καμιάν αντίρρηση ναν τα διαβάσω σε κάναν φίλο, ενίοτε σε μικρό κύκλο ακροατών, δυο-τρεις το πολύ, που μου το ζητούσαν. Πάντως δε θα έστεργα ποτέ ναν τα δώσω για τύπωμα πριν από τα μέσα του 1938. Ήταν η χρονιά όπου ετελείωνα τις εργαστηριακές μου σπουδές στη ζωγραφική. Μαθήτευα πλησίον του Κωνσταντίνου Παρθένη, και το εύρισκα άπρεπο απέναντι στον σεβαστό κι αγαπητό δάσκαλο να θέλω να εκδηλωθώ προσωπικά, και μάλιστα σε διαφορετική «σχολή», τον υπερρεαλισμό, την στιγμή που καταρτιζόμουνα κοντά του για το μελλούμενο καλλιτεχνικό μου στάδιο. Δεν πιστεύω να ήτανε και αντίθετο στην επιθυμία του μεγάλου Παρθένη να βλέπη τους μαθητάς του, μετά το πέρας, όμως, των σπουδών τους, να παίρνουν τον δικό τους δρόμο, σύμφωνα με την ιδιαίτερή τους διάθεση και τις ιδιαίτερές τους κλίσεις.



(..τμήμα κειμένου, αφιέρωμα στον ζωγράφο και ποιητή Νίκο Εγγονόπουλο http://www.sakketosaggelos.gr/Article/1803/ )

- - - - - - - -

Μια... σουρεαλιστική γνωριμία..

Ο Νίκος Εγγονόπουλος υπήρξε μια πολυσχιδής καλλιτεχνική φυσιογνωμία, μια από τις κορυφαίες στην Ελλάδα, με κύριους τρόπους έκφρασης τη ζωγραφική αλλά και την ποίηση. Το έργο του περιλαμβάνει ακόμα μεταφράσεις, κριτικές μελέτες και δοκίμια, ενώ αποδείχτηκε ο σημαντικότερος πλάι στον Εμπειρίκο εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα.

Γεννήθηκε στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 1907 από πατέρα Κωνσταντινοπολίτη και μητέρα Αθηναία. Στην ηλικία των επτά ετών, η οικογένειά του εγκαθίσταται αναγκαστικά στην Κωνσταντινούπολη, μετά την κήρυξη του πολέμου.

Ωστόσο, οι σπουδές του σε Λύκειο στο Παρίσι είναι αυτές που θα αποτελέσουν τη ”μαγιά” για τη μετέπειτα καλλιτεχνική τροχιά του.

Επιστρέφοντας στην Αθήνα το 1928, ο Εγγονόπουλος εργάστηκε αρχικά ως μεταφραστής σε τράπεζα και ως γραφέας στο Πανεπιστήμιο, ενώ ταυτόχρονα πηγαίνει σε νυχτερινό σχολείο για να αποκτήσει και ελληνικό απολυτήριο.

Το 1932 γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου μαθήτευσε κοντά στον Κωνσταντίνο Παρθένη ενώ παράλληλα, παρακολούθησε μαθήματα βυζαντινής τέχνης στο εργαστήριο του Φώτη Κόντογλου, μαζί με τον Γιάννη Τσαρούχη. Την ίδια περίοδο γνωρίστηκε με άλλους σημαντικούς καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων ο Ανδρέας Εμπειρίκος.

|-ad-|

Όπως αναφέρει και ο ίδιος ο καλλιτέχνης: ”Τη βυζαντινή τέχνη σπούδασα κοντά σε δυο άξιους διδασκάλους, τον μεγάλο επιστήμονα, τον καθηγητή Ανδρέα Ξυγγόπουλο, τον υπερεξαίρετο γνώστη της βυζαντινής ζωγραφικής, και τον πασίγνωστο Φώτη Κόντογλου, τον ζωγράφο και τον συγγραφέα με τη γενναία ψυχή”.

Σε όλο το διάστημα των σπουδών ζωγραφικής, ο Εγγονόπουλος παρέμεινε στην θέση του στο Υπουργείο και το 1934 τοποθετήθηκε στην Τοπογραφική Υπηρεσία όπου μετά έξι χρόνια μονιμοποιήθηκε με τον βαθμό του Σχεδιαστή Α’ Τάξεως.

Η πρώτη εικόνα (1933) που ζωγραφίζει εικονίζει τον Άγιο Νικόλαο ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει η υπογραφή ”Δια χειρός Ν.Π. Εγγονόπουλου του Φαναριώτη” που επικαλείται την Κωνσταντινούπολη ως τόπο καταγωγής του.

Τα πρώτα έργα κοσμικού χαρακτήρα του Εγγονόπουλου χρονολογούνται στο 1933 (αυτοπροσωπογραφία, Φτωχοπρόδρομος και Νεκρή Φύση). Εκεί διαφαίνονται τα πρώτα στοιχεία υπερρεαλισμού ενώ συνεχίζει να υπογράφει ως ”Φαναριώτης”.

Ένας από τους δύο σημαντικότερους πίνακες του Εγγονόπουλου είναι η μεγάλη, σχεδόν ολόσωμη, Αυτοπροσωπογραφία του 1935, που σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο Μπενάκη. Το έργο διέπεται από έντονα στοιχεία βυζαντινής τέχνης ενώ πίσω του δεσπόζει η Ακρόπολη.

Δείγματα της ζωγραφικής του παρουσιάστηκαν το 1938 στην Έκθεση Τέχνη της Νεοελληνικής Παραδόσεως και αποτελούσαν έργα που απεικόνιζαν παλαιά σπίτια της Μακεδονίας. Την ίδια χρονιά, σημειώθηκε και η είσοδος του στα γράμματα, αρχικά με την δημοσίευση μεταφράσεων σε ποιήματα του Τριστάν Τζαρά και λίγο αργότερα, τον Ιούνιο του 1938, την κυκλοφορία της πρώτης του ποιητικής συλλογής με τον τίτλο ”Μην ομιλείτε εις τον οδηγό”.

Το Σεπτέμβριο του 1939 εκδόθηκε η δεύτερη ποιητική συλλογή του, ”Τα Κλειδοκύμβαλα της Σιωπής”, ενώ το Νοέμβριο πραγματοποιήθηκε η πρώτη ατομική έκθεση ζωγραφικής του, στο σπίτι του Νίκου Καλαμάρη.

Την ίδια περίοδο εργάστηκε για την παράσταση της Ηλέκτρας του Σοφοκλή στο Θέατρο Κοτοπούλη, σχεδιάζοντας τα κοστούμια των ηθοποιών και συμμετείχε σε ομαδική έκθεση Ελλήνων καλλιτεχνών στη Νέα Υόρκη.

Στη δεκαετία του ’40 τα έργα της βυζαντινής τεχνοτροπίας περιορίζονται και ο Εγγονόπουλος στρέφεται στους ήρωες της Ελληνικής επανάστασης του 1821.

Ο Νίκος Εγγονόπουλος τιμήθηκε πολλάκις για το έργο του. Το 1958 του απονεμήθηκε το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας για την ποιητική συλλογή Εν Ανθηρώ Έλληνι Λόγω ενώ το 1966 τιμήθηκε για το ζωγραφικό του έργο από τον Βασιλιά Κωνσταντίνο Β΄ με το παράσημο Χρυσούς Σταυρός του Γεωργίου Α’.

Το κρατικό βραβείο ποίησης θα του απονεμηθεί για δεύτερη φορά το 1979 καθώς και το παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικος. Ο Νίκος Εγγονόπουλος ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών (οδού Αναγνωστοπούλου).

Πίνακές του υπάρχουν στην Εθνική Πινακοθήκη, στις Δημοτικές Πινακοθήκες Αθηνών, Ρόδου, Θεσσαλονίκης, στο Μουσείο Θεάτρου στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και σε ιδιωτικές συλλογές.

Απεβίωσε το 1985 από ανακοπή καρδιάς και η κηδεία του πραγματοποιήθηκε δημοσία δαπάνη στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας.

(Πηγή: http://www.in2life.gr/article_print.aspx?amid=125348 )

Γλυκόπικρο.

Ποιός είπε πως ο θάνατος, αυτός μόνον υπάρχει?

Είναι πολλοί οι θάνατοι, κι οι ζωές είναι πολλές!

Κάθ' ένας απ΄αυτούς οργώνει,αφρατεύει, σπέρνει

και το κάθε δάκρυ τον ποτίζει μέχρι να σαπίσει, ο καρπός!

Κι ύστερα πάλι με δάκρυ, χαράς όμως, πάλι, να τ΄ανθίσει!

Αέναη πορεία η ζωή, χωρίς σταματιμό!

Παντού και πάντα! Και δια πάντα!

(22/9/'10 - Αναστασάκης Α. Δ.)

Έρωτας και θάνατος

Δημήτρης Λιαντίνης |(1942 - 1998)|

Κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι,

γεννιέται το σύμπαν.

Ή, για να μικρύνω το βεληνεκές,

κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι,

γεννιέται ένας αστέρας με όλους τους πρωτοπλανήτες του.

Και κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος,

πεθαίνει το σύμπαν.

Ή για να μικρύνω το βεληνεκές,

κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος στη Γη,

στον ουρανό εκρήγνυται ένας αστέρας supernova.

Έτσι, από την άποψη της ουσίας

ο έρωτας και ο θάνατος δεν είναι απλώς στοιχεία υποβάθρου.

Δεν είναι δύο απλές καταθέσεις της ενόργανης ζωής.

Πιό πλατιά, και πιό μακρυά, και πιο βαθιά,

ο έρωτας και ο θάνατος είναι δύο πανεπίσκοποι νόμοι

ανάμεσα στους οποίους ξεδιπλώνεται η διαλεκτική του σύμπαντος.

Είναι το Α και το Ω του σύμπαντος κόσμου και του σύμπαντος Θεού.

Είναι το Είναι και το Μηδέν του Όντος.

Τα δύο μισά και αδελφά συστατικά του.

Έξω από τον έρωτα και το θάνατο,

πρωταρχικό δεν υπάρχει τίποτα άλλο.

Αλλά ούτε είναι και νοητό να υπάρχει.

Τα ενενήντα δύο στοιχεία της ύλης,

εγίνανε για να υπηραιτήσουν τον έρωτα και το θάνατο.

Και οι τέσσερες θεμελιώδεις δυνάμεις της φύσης,

ηλεκτρομαγνητική, ασθενής, ισχυρή, βαρυτική,

λειτουργούν για να υπηραιτήσουν τον έρωτα και το θάνατο.

Όλα τα όντα, τα φαινομενα και οι δράσεις του κόσμου

είναι εκφράσεις, σαρκώσεις, μερικότητες, συντελεσμοί,

εντελέχειες του έρωτα και του θανάτου.

Γι΄αυτό ο έρωτας και ο θάνατος είναι αδελφοί και ομοιότητες.

Είναι συμπληρώματα και οι δύο όψεις του ιδίου προσώπου.

Ο έρωτας είναι γνώση.

Ο έρωτας είναι ευγένεια και αρχοντιά.

Είναι το μειδίαμα της σπατάλης ενός φρονίμου Ασώτου.

Πως η φύση ορίζει

το αρσενικό να γίνεται ατέλειωτη προσφορά

και θεία στέρηση για το θηλυκό.

Και το θηλυκό

να κυνηγάει τις τύψεις του.

Στον έρωτα,

όλα γίνονται για το θηλυκό.

Η μάχη και η σφαγή του έρωτα,

έχει το νόημα να πεθάνεις για το θηλυκό

και να το αναστήσεις μέσα στα λαμπρά ερείπια των ημερών σου.

Πάντα σου

μελαγχολικός και ακατάδεχτος.

Στη σωστή ερωτική ομιλία,

το θηλυκό δίνει το ύφος της σάρκας

και το αρσενικό τη σύνεση της δύναμης.

Μιλώ για τα καράτια κοντά στα εικοσιτέσσερα.

Για στήσιμο πολύ μεταξωτό.

Και το μετάξι μόνο ζωικό παρακαλώ.

Κουκουλιάρικο.

Και η κλωστή μπιρσιμένια.

Το πρώτο λοιπόν είναι πως

όταν το θηλυκό είναι θηλυκό,

την ευθύνη για να γίνει και να μείνει ως το τέλος σωστή η ερωτική σμίξη,

την έχει ο άνδρας.

Πάντα όταν φεύγει η γυναίκα θα φταίει ο άνδρας.

Να το γράψετε να μείνει στον αστικό κώδικα.

Έρωτας είναι

η τέχνη του να φεύγεις..

Να φεύγεις..

..αλλά πως να φεύγεις!

Το πράγμα θέλει μεγάλη προσοχή.

Γιατί ο ορισμός είναι τορπίλη

που το παίζει στα χέρια του μικρό παιδί.

Το παίζει στα χέρια του και δεν ξέρει τι είναι.

Έρωτας είναι η τέχνη του να φεύγεις έτσι,

που η σφαγή που θα νοιώθεις

να είναι πιό σφαγερή από τη σφαγή που νοιώθει ο σύντροφος που αφήνεις.

Αν εκείνος πονάει τρείς,

εσύ να πονέσεις εννιά.

Εδώ σε θέλω κάβουρα, που λένε, να περπατάς στα κάρβουνα.

Χόρεψες ποτές σου το χορό του αναστενάρη, χωρίς να ΄σαι αναστενάρης?

Νέκυια.

Νέκυια σημαίνει να ζήσεις ζωντανος σε όλη τη ζωή σου

τη γνώση και τη λύπη του θανάτου σου,

εδώ στον απάνω κόσμο.

Νέκυια σημαίνει

να στοχαστείς και να ζήσεις τη ζωή σου,

όχι μισή, αλλά ολόκληρη.

Με την απλή δηλαδή και τη βέβαιη γνώση,

ότι ενώ υπάρχεις, ταυτόχρονα δεν υπάρχεις.

Ότι ενώ ζεις αυτό που είσαι,

δηλαδή ζωντανός του σήμερα,

ταυτόχρονα ζείς κι αυτό που δεν είσαι,

δηλαδή το

νεκρός του αύριο.

Η ζωή σου στην ουσία της είναι,

η δυνατότητα και η δικαιοδοσία της φαντασίας σου.

Όχι άλλο.

Θα πεθάνω θάνατε.

Όχι όταν θελήσεις εσύ,

αλλά όταν

εγώ θα θελήσω.

Σε τούτη την έσχατη ολική πράξη,

δεν θα γίνει το δικό σου.

Αλλά το δικό μου.

Παλεύω τη θέληση σου.

Παλεύω τη δύναμη σου.

Σε καταπαλεύω ολόκληρον.

Μπαίνω μέσα στη Γη,

όταν εγώ αποφασίσω.

Όχι όταν αποφασίσεις εσύ.

Και ΄σένα σε αφήνω ρέστο και ταπί.

Με βλέπεις κατεβασμένο στον Άδη αφεαυτού μου και αυτοθέλητα.

Και ανατριχιάζεις εσύ και το βασίλειό σου.

Ο τάφος,

η ταφόπλακα,

το σκοτάδι,

το ποτέ πιά και όλα σου τα υπάρχοντα,

μπροστά στην πράξη μου και στην επιλογή μου μένουν εμβρόντητα και χάσκουν.

Δημήτρης Λιαντίνης |(1942 - 1998)|

Tα μάτια σου με καίνε γιατί 'σαι μανεκένε.

Τζουζέπε Βέρντι!

Ο Τζιουζέπε Φορτουνίνο Φραντσέσκο Βέρντι (ιταλικά:Giuseppe Fortunino Francesco Verdi, 10 Οκτωβρίου 1813 – 27 Ιανουαρίου 1901) ήταν Ιταλός μουσικός συνθέτης, από τους διασημότερους στο είδος της όπερας. Ανάμεσα στα δημοφιλέστερα έργα του ανήκουν οι όπερες Ριγκολέττο, Τραβιάτα και Αΐντα. Είναι ο συνθέτης του Ιταλικού εθνικού ύμνου.

Γεννήθηκε στη Ρονκόλα, κοντά στο Μπουσέτο της Ιταλίας και πέθανε στο Μιλάνο. Πολύ νωρίς έδειξε καταπληκτική κλίση στη μουσική και στα 23 του χρόνια πήρε τη θέση του διευθυντή της φιλαρμονικής του Μπουσέτο. Το 1839 παρουσιάστηκε η πρώτη του όπερα Ομπέρτο, στη σκάλα του Μιλάνου, με πολύ καλές κριτικές. Τον ίδιο χρόνο ο θάνατος της γυναίκας του και των δύο παιδιών του τον έφεραν σε απελπισία σε σημείο να μη θέλει πλέον άλλο ν΄ ασχοληθεί με τη μουσική.

Παρά ταύτα το 1840 παρουσιάστηκε η κωμική όπερα Μια μέρα βασιλείας, η οποία όμως σημείωσε αποτυχία. Στενοχωρημένος ο Βέρντι αποσύρθηκε στο σπίτι του στο Μιλάνο. Έτσι δύο χρόνια μετά, με τον θρίαμβο της τέχνης πάνω στον πόνο του, το 1842, αποδέχθηκε την πρόταση να ξαναρχίσει να γράφει όπερες για τη Σκάλα του Μιλάνου και η όπερά του Ναμπούκο ή Ναβουχοδονόσωρ απέσπασε πολύ καλές κριτικές και γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Από τότε ο Βέρντι αφοσιώθηκε στη σύνθεση όπερας. Ήταν η αρχή μιας θριαμβευτικής σταδιοδρομίας που συνδέθηκε πολύ στενά με τις προσπάθειες για την πολιτική ένωση της Ιταλίας. Μια τάση που ο ίδιος ο Βέρντι ενεθάρρυνε με τη θεματολογία των έργων του, τα οποία, εμπνεόμενα από το ιστορικό παρελθόν και επενδυμένα με εντυπωσιακά χορωδιακά, δημιουργούσαν εύκολα στο κοινό συνειρμούς με την τρέχουσα πολιτική πραγματικότητα.

Με τους Λομβαρδούς (1843), τον Ερνάνη (1844), τον Αττίλα (1846), τη Λουίζα Μίλλερ (1847) και τον Μάκβεθ (1849) ο Βέρντι πέτυχε την αναγνώρισή του ως συνθέτη και εκτός Ιταλίας. Στις αρχές τις δεκαετίας του 1850 τρείς όπερές του, ο Ριγκολέττο (1851), ο Τροβατόρε (1853) και η Τραβιάτα (1853), είχαν τεράστια επιτυχία, όπως και ο Σικελικός Εσπερινός (1855) και ο Χορός Μεταμφιεσμένων (1859). Η διεθνής του καταξίωση φαίνεται και από το γεγονός ότι οι επόμενες όπερές του πρωτοανέβηκαν σε λυρικά θέατρα εκτός Ιταλίας. Το 1862 Η Δύναμη του Πεπρωμένου παρουσιάστηκε στην Αγία Πετρούπολη, ο Δον Κάρλος το 1867 στο Παρίσι και η Αΐντα το 1871 στο Κάιρο, για τα εγκαίνια της διώρυγας του Σουέζ.

Μετά από ένα μεγάλο διάστημα σιωπής, η γνωριμία του με τον κατά πολύ νεότερό του ποιητή και συνθέτη Αρίγκο Μπόιτο ανανέωσε το ενδιαφέρον του Βέρντι για την όπερα. Το 1887 παρουσιάστηκε ο Οθέλλος και τέλος το 1893 ο Φάλσταφ και τα δύο σε λιμπρέτα του Μπόιτο βασισμένα σε έργα του Σαίξπηρ. Ο Βέρντι πέθανε στις 27 Ιανουαρίου 1901 ύστερα από βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Στην κηδεία του προσήλθαν 200.000 άνθρωποι, τιμή που άρμοζε στον μεγάλο Ιταλό που τόσο αγαπήθηκε.

Εκτός από τις 26 όπερες ο Βέρντι έγραψε και εκκλησιαστική μουσική. Κορυφαίο έργο του σε αυτό τον τομέα είναι το Ρέκβιεμ (1874), πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα θρησκευτικά Τέσσερα ιερά κομμάτια (1898). Επίσης έγραψε αρκετές ρομάντσες και ένα κουαρτέτο για έγχορδα σε μι ελάσσονα (1873).

Εκτός μουσικής σκηνής διακρίθηκε για τον καλό χαρακτήρα του και τις αγαθοεργίες του. Μεταξύ άλλων χρηματοδότησε την ανέγερση και τη λειτουργία ενός νοσοκομείου και δημιούργησε έναν Οίκο Ανάπαυσης για τους αναξιοπαθούντες μουσικούς, σε μια κρύπτη του οποίου τάφηκε και ο ίδιος.

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια._

VERDI-NABUCCO-VA PENSIERO SULL ALI DORATE-Drawing Dim.Anastasakis

Πλούσιοι και πένητες μετ’ αλλήλων χορεύσατε˙
Η τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες. Ο μόσχος πολύς, μηδείς εξέλθη πεινών.
Μηδείς θρηνείτω πενίαν˙
Μηδείς οδυρέσθω πταίσματα˙

Βεβαιότις Βεβαιοτήτων Τα πάντα Βεβαιότις!

Μύγα Μέλισσα

Κάποτε είπε κάποιος...
...πως, υπάρχουν δύο ειδών άνθρωποι. Εκείνοι που ομοιάζουν με τις μύγες και αυτοί που λειτουργούν σαν τις μέλισσες.
΄΄Αν μια μύγα βρεθεί σε περιβάλλον γεμάτο από λουλούδια και σε μια άκρη υπάρχει μια ''ακαθαρσία'', σε αυτήν θα πάει να κάτσει..γιατί είναι στην φύση της να τρέφεται από αυτά.
Αν τώρα, μια μέλισσα βρεθεί σε τόπο γεμάτο ακαθαρσίες και κάπου εκεί υπάρχει ένα λουλούδι, σε αυτό θα πάει να κάτσει..γιατί αυτό αναζητά!΄΄

...δύσκολο η αλήθεια...

Jackson Pollock and Lee Krasner

The end

This is the end
Beautiful friend
This is the end
My only friend, the end
Of our elaborate plans, the end
Of everything that stands, the end
No safety or surprise, the end
I'll never look into your eyes...again
Can you picture what will be
So limitless and free
Desperately in need...of some...stranger's hand
In a...desperate land
Lost in a Roman...wilderness of pain
And all the children are insane
All the children are insane
Waiting for the summer rain, yeah
There's danger on the edge of town
Ride the King's highway, baby
Weird scenes inside the gold mine
Ride the highway west, baby
Ride the snake, ride the snake
To the lake, the ancient lake, baby
The snake is long, seven miles
Ride the snake...he's old, and his skin is cold
The west is the best
The west is the best
Get here, and we'll do the rest
The blue bus is callin' us
The blue bus is callin' us
Driver, where you taken' us
The killer awoke before dawn, he put his boots on
He took a face from the ancient gallery
And he walked on down the hall
He went into the room where his sister lived, and...then he
Paid a visit to his brother, and then he
He walked on down the hall, and
And he came to a door...and he looked inside
Father, yes son, I want to kill you
Mother...I want to...WAAAAAA
C'mon baby,--------- No "take a chance with us"
C'mon baby, take a chance with us
C'mon baby, take a chance with us
And meet me at the back of the blue bus
Doin' a blue rock
On a blue bus
Doin' a blue rock
C'mon, yeah
Kill, kill, kill, kill, kill, kill
This is the end
Beautiful friend
This is the end
My only friend, the end
It hurts to set you free
But you'll never follow me
The end of laughter and soft lies
The end of nights we tried to die
This is the end

Μια ταυτότητα Μια Ιστορία!

Κάποτε στην Αθήνα ...το έτος 1900


Υποβόσκει ο θυμός για πολλούς ... όπως και για μένα...για όλες αυτές τις καταστροφές που ακόμα και τώρα στις μέρες μας κάποιοι προσπαθούν να πράξουν για ''τεχνικούς(τεχνητούς)-αισθητικούς λόγους'' ,θαυμάσια ιστορικά κτήρια που τάχα μου εμποδίζουν..
Κάθε φορά που περνάω και ειδικά στην Αθήνα και κοιτάζω ένα νεοκλασικό κτήριο, το καμαρώνω και το θαυμάζω για την καλαισθησία του, την δομή του, την ανθρωπιά του και προπάντων για την ιστορία που εμπεριέχει, που σαν σφουγγάρι έχει ρουφήξει χρόνο και εμπειρίες ζωών αμέτρητων!!

..σκέφτομαι πως....

...λέει ψέματα!.......ψέματα..
..πως αν μιλάς... με λόγια, άμα ζωγραφίζεις, ζωγράφος δεν μπορείς να είσαι...

-Ο καλλιτέχνης της φόρμας του σχήματος και του χρώματος δεν μιλάει με λόγια...μόνο με εικόνες...
-...μα και ο λόγος δεν έχει εικόνες? ..δεν έχει φόρμα? ..δεν έχει χρώματα?
-ο ζωγράφος καλλιτέχνης δεν μιλά με λόγια...μόνο με έργα!!
..όταν μιλάς και λες...ψεύτης φαίνεσαι...
..διαλύεις τον μύθο και τα δίνεις όλα στο πιάτο...
-μα τι είναι η ζωγραφική...παραμύθι?
..δεν μιλάει για του κόσμου τις αλήθειες?
..είναι λάθος να τα λες και με λέξεις...?
..ο λόγος είναι ένας, μα με πολλές μορφές και εκφράσεις...
.υπάρχει ο ''φόβος'' να σε συνεπάρει το μπλαμπλά , δε λέω...όμως είναι αναπόσπαστα μέρη ενός όλου και τα δυό!
..πως γίνεται να μην..?
.....
......
.......
..
._
Αρχικά ο λόγος είναι! ...και από εκεί ξεκινούν όλα!

Καθισμένος στο φραφείο μου κοιτάζω μέσα απ' την κουρτίνα τώρα, την Μάνα μου να ξεφυλλίζει ένα φυτό που έχει εκεί στην γλάστρα...
...είναι μια ποιητική εικόνα..
..θυμίζει έργα του Βερμέερ του Βαν Κογκ...
..το σθένος εκείνης της Γυναίκας αγωνίστριας της ζωής
που έφερε τέσσερα παιδιά στον κόσμο
και εξακολουθεί αλύγιστη με παρρησία να τιμά την ύπαρξη της με μέτωπο ορθό...
..μια Ηρωίδα Γυναίκα της σύγχρονής εποχής που πιστεύει στο θαύμα της ζωής
και το τιμά με κάθε τρόπο..το απέδειξε άλλωστε...και συνεχίζει...
..σφίγγεται η καρδιά μου στη σκέψη πως η εικόνα αυτή είναι μοναδική στο χρόνο...
ένα αυτοτελές γεγονός που όμοιο του δεν θα ξαναδώ ποτέ!
...χάρηκα όμως που βίωσα εκείνη τη στιγμή την ανεπανάληπτη!
Και έχει αξία για αυτό!
Σε αυτό το μπαλκόνι...με αυτή την λατρεμένη λιακάδα
αυτής της δεύτερης ημέρας του μαρτίου του δύο χιλιάδες δέκα..
...να ασχολείται σχολαστικά, σαν να του μιλάει, φροντίζοντας του τα φυλλώματα με στοργή
..υπεραξία συνειδητή πιά...
...ταυτίζομαι μαζί του καθώς έτυχα ίδιος αποδέκτης αυτής της προσφοράς, πολίτιμο στολίδι στην ζωή μου, φιλακτό ανεκτίμητο στο στήθος μου..

Είναι γεμάτες αγωνία οι μέρες που ζούμε..καθώς αξίες ταπεινές που μάθαμε να νοιώθουμε
ταράζονται από τις απαιτήσεις και τις προσταγές της εποχής..που δεν την νοιάζει το
πραγματικό Ζην..εκείνο που θρέφει την ψυχή απ' τα ανύποπτα...

...είναι υπεραξία!!

Χρεοκοπεί η Ελλάδα ή η... ΕΕ;

Γράφει ο Γιώργος Δελαστίκ

Στην πολιτική επίθεση εναντίον της χώρας μας που έχει εξαπολύσει η Γερμανία και άλλες δυνάμεις της ΕΕ και στην κερδοσκοπική επίθεση που τη συνοδεύει, χρησιμοποιούνται ένα σωρό προπαγανδιστικοί μύθοι και ανακρίβειες, προκειμένου να τρομοκρατήσουν τους Ελληνες εργαζόμενους και να παραλύσουν εκ των προτέρων τις όποιες αντιδράσεις τους στα μέτρα στραγγαλιστικής λιτότητας που υποχρέωσαν τον πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου να εξαγγείλει. Επικεντρώνοντας όλη τη συζήτηση στο ύψος του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους, επιχειρείται η παραπλάνηση της ανενημέρωτης κοινής γνώμης.

Χρεοκοπεί άραγε μια χώρα όταν επί σειρά ετών έχει ελλείμματα; Ναι, είναι η απάντηση που προσπαθούν να υποβάλουν. Οχι, είναι η σωστή απάντηση. Σε καμιά περίπτωση δεν αρκούν τα ελλείμματα για να οδηγηθεί μια χώρα σε χρεοκοπία.

Για του λόγου το αληθές, ας δούμε τι γίνεται στις οικονομικές υπερδυνάμεις του πλανήτη - την ευρωζώνη, τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία.

Και οι τρεις, ολόκληρη τη δεκαετία 2001 - 2010 (εννοείται ότι για το 2010 αναφερόμαστε σε προβλέψεις) είχαν ελλείμματα και μόνο ελλείμματα και τα δέκα ανεξαιρέτως συνεχή χρόνια!

Η ευρωζώνη 6,6% για το 2010 και 6,2% για το 2009, αλλά και 2,5% το 2002 ή 3% το 2003.

Πολύ χειρότερη η κατάσταση στις ΗΠΑ: έλλειμμα 10% το 2010 και 12,5% το 2009 ή 5,9% το 2008. Επίσης 3,7% το 2002 και 4,8% το 2003.

Στην Ιαπωνία απερίγραπτα χειρότερα τα πράγματα: έλλειμμα 8% το 2002 και επίσης 8% το 2003, αλλά και 5,8% το 2008 και 10,5% το 2009 ή 10,2% το 2010! Για ολόκληρη τη δεκαετία, τα ελλείμματα της Ιαπωνίας ήταν σαφώς χειρότερα από αυτά της Ελλάδας!

Ναι, λένε κάποιοι, όμως η Ελλάδα δεν έχει μόνο υψηλά ελλείμματα έχει και υψηλό δημόσιο χρέος. Η Ιαπωνία να δείτε! Στο 135,4% (!) του ΑΕΠ της βρισκόταν το δημόσιο χρέος της ήδη από το 2000 και καθόλου δεν έχει μειωθεί στη διάρκεια της δεκαετίας. Αντιθέτως έχει εκτοξευθεί στο 197,2% (!), όταν το ελληνικό δημόσιο χρέος ήταν 112,6% το 2009 και εκτιμάται ότι θα φτάσει στο 125% το 2010.

Επειτα, ο περιορισμός της συζήτησης στο δημόσιο χρέος δεν επιτρέπει την πλήρη απεικόνιση της κατάστασης.

Αν επεκτείνουμε την ανάλυση στο συνολικό χρέος κάθε χώρας (το σύνολο του ποσού δηλαδή που έχει δανειστεί το κράτος, οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες, άρα δημόσιο συν ιδιωτικό χρέος), η εικόνα αλλάζει εντυπωσιακά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το συνολικό χρέος της Ελλάδας είναι στο ύψος του 179% του ΑΕΠ. Εξαιρετικά υψηλό, μπορεί να νομίσει κανείς. Ισως, αλλά ο μέσος όρος της ΕΕ είναι... 175%! Ιδιο δηλαδή με της Ελλάδας.

Στο συνολικό χρέος δε καθόλου «πρωταθλήτρια» της ευρωζώνης δεν είναι η Ελλάδα. Την ξεπερνούν η Ολλανδία (!) με 234%, η Ιρλανδία με 222%, το Βέλγιο με 219%, η Ισπανία με 207%, η Πορτογαλία με 197%, η Ιταλία με 194% και πάει λέγοντας.

Εντυπωσιακά στοιχεία προκύπτουν επίσης όταν ασχοληθεί κανείς με το εξωτερικό χρέος μιας χώρας (πόσα χρωστούν δηλαδή το κράτος, οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες μιας χώρας σε ξένες τράπεζες, δεδομένου ότι πάντα ένα τμήμα του χρέους αναφέρεται σε τράπεζες της ίδιας της χώρας).

Περιορίζοντας το δείγμα στις βαλλόμενες μεσογειακές χώρες (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία) και στην Ιρλανδία, η οποία ως... χώρα-φούσκα του νεοφιλελευθερισμού έχει συρρικνωμένο σχετικά δημόσιο χρέος αλλά αστρονομικό χρέος επιχειρήσεων και ιδιωτών, προκύπτει μια εντελώς διαφορετική κατάταξη αυτών των χωρών.

Στο εξωτερικό χρέος, λοιπόν, διαπιστώνουμε ότι η Ιρλανδία χρωστάει στους ξένους το... 414% του ΑΕΠ της και η Πορτογαλία το 130% του δικού της ΑΕΠ.

Σε σαφώς καλύτερη μοίρα βρίσκονται η Ελλάδα με 89,5% του ΑΕΠ και η Ισπανία με 80% βάσει των στοιχείων που δίνει η γερμανική εφημερίδα «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε».

Υπάρχουν κι άλλες χώρες της ευρωζώνης, λοιπόν, που στην πραγματικότητα χρωστούν περισσότερα στις τράπεζες ή στους ξένους από την Ελλάδα.

ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ
Κερδοσκοπικά και πολιτικά τα αίτια

Εξι χώρες της ευρωζώνης τουλάχιστον με επικεφαλής την Ολλανδία και το Βέλγιο, έχουν συνολικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό) μεγαλύτερο από αυτό της Ελλάδας! Δέκα ολόκληρα χρόνια η Ιαπωνία έχει δημόσιο χρέος τρομερά μεγαλύτερο από αυτό της Ελλάδας και παράλληλα την ίδια δεκαετία έχει ελλείμματα κατά μέσο όρο πολύ χειρότερα από τα ελληνικά!

Ο κατά κεφαλήν εξωτερικός δανεισμός της Ιρλανδίας είναι σχεδόν οκταπλάσιος (!) από της Ελλάδας. Το γεγονός ότι για καμιά από αυτές τις χώρες δεν λένε ότι χρεοκοπεί (πολύ σωστά, άλλωστε), ενώ το λένε για την Ελλάδα (εντελώς αβάσιμα), αποδεικνύει ότι η χώρα μας βρίσκεται στο επίκεντρο πολιτικών και κερδοσκοπικών επιθέσεων.

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11826&subid=2&pubid=10202891

Ο Μίκης, με δική του επιστολή, ξεκαθαρίζει τα πράγματα.

Σήμερα έλαβα αυτό το μήνυμα απο τον Jason Ant στο FaceBook.
Κρίνοντας σκόπιμο και απαραίτητο προς πληροφόρηση για όλους τους ενδιαφερομένους δημοσιεύω το ακόλουθο :
__________________________

________________________________________________________________
ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ Επιφανους 1 117 42, Αθήνα τηλ. 210-9214863 fax
Προς τα μέλη του Mikis Theodorakis (The Father of Composers)

Jason Ant 14 Ιανουαρίου στις 11:00 π.μ. Απάντηση
Ο Μίκης απαντά στη Θάλεια Δραγώνα
=============================================
Με επιστολή της στο Μίκη Θεοδωράκη η κ. Θάλεια Δραγώνα διαμαρτύρεται για συκοφαντική δυσφήμιση εναντίον της.
-------------------------------------------

Ο Μίκης, με δική του επιστολή, ξεκαθαρίζει τα πράγματα.
‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’
Η επιστολή της κ. Δραγώνα:
2 Ιανουαρίου 2010
‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’
Αγαπητέ Μίκη Θεοδωράκη,

Κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες στο διαδίκτυο επιστολή σας προς τον Στέφανο Ληναίο με πολύ απαξιωτικά σχόλια για το πρόσωπό μου και παραθέματα από το δημοσιευμένο έργο μου που είναι όλα παντελώς ψευδή και κατασκευασμένα.
Σας ενημερώνω ότι δεν είμαι ιστορικός και δεν γράφω ιστορικά βιβλία. Λόγος σαν «Η ελληνική ταυτότητα δεν υπήρχε πριν από το 19ο αιώνα. Δημιουργήθηκε έξωθεν σε μια εποχή εθνικισμού, αποικιοκρατίας και επεκτατικού ιμπεριαλισμού. Κοντολογίς κάποιοι από το εξωτερικό μας είπαν τον 19ο αιώνα ότι είμαστε Έλληνες κι εμείς το δεχθήκαμε για να κονομήσουμε (!!!) πουλώντας το παραμύθι ότι είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων», δεν βρίσκεται πουθενά στο δημοσιευμένο έργο μου και δεν χαρακτηρίζει την πανεπιστημιακή και κοινοβουλευτική μου πορεία. Τέτοιου είδους κατασκευάσματα είναι μιας συκοφαντικής εκστρατείας εναντίον μου.
Είμαι κοινωνική ψυχολόγος, ερευνώ και γράφω πάνω στις κοινωνικές ταυτότητες έχω δώσει μεγάλο μέρος της ζωής μου για την υπεράσπιση των αρχών της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης σε αυτόν τον τόπο.
Σας στέλνω μέρος των δημοσιεύσεων μου για να κρίνετε εάν όσα παρατίθενται στις εφημερίδες και στο διαδίκτυο ανταποκρίνονται στην αλήθεια. Εάν διαπιστώσετε ότι είναι κατασκευασμένες φράσεις, σας παρακαλώ πολύ να βρείτε μια ευκαιρία να το δηλώσετε.
Σας γράφω επειδή θαυμάζω την αστείρευτη δημιουργικότητά σας και τους αγώνες σας για τη δημοκρατία και είμαι σίγουρη ότι η αναζήτηση της αλήθειας και η προάσπιση των δημοκρατικών αρχών έχει πρώτιστη σημασία για σας.
Με εκτίμηση
Θάλεια Δραγώνα

Σας επισυνάπτω και 2 πρόσφατες συνεντεύξεις μου όπου θα βρείτε και όλα τα παραποιημένα παραθέματα
====================================

Απάντηση Μίκη

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ
Επιφανους 1
117 42, Αθήνα
τηλ. 210-9214863
fax 210-9236325
e-mail: mikisthe@otenet.gr

Προς την κ. Θάλεια Δραγώνα
Καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας
Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην προσχολική ηλικία
του Εθνικού και Καποδστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Ναυαρίνου 13, 10680 Αθήνα
Αθήνα, 10.1.2010
‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’

Αγαπητή κυρία Δραγώνα,

Έλαβα την επιστολή και τα βιβλία σας και σας ευχαριστώ. Διάβασα επίσης στο «Βήμα» και τα «Νέα» τις συνεντεύξεις σας, οι οποίες όμως κινούνται μονάχα γύρω από δυο-τρεις φράσεις που σας αποδόθηκαν εδώ και πολύ καιρό, για να διαψευσθούν ύστερα από μεγάλη και αδικαιολόγητη καθυστέρηση.

Οι συνεντεύξεις αυτές και η μεγάλη προβολή τους (σε συνδυασμό με την φίμωση των αντιθέτων απόψεων) δεν πετυχαίνουν τίποτε άλλο παρά να αποκαλύπτουν στον ελληνικό λαό τους πανίσχυρους φίλους σας στα ΜΜΕ αποδεικνύοντας το εύρος και τα ερείσματα αλλά και τον συντονισμό της προσπάθειας που εξυφαίνεται με στόχο την αλλοίωση της εθνικής-ελληνικής μας ταυτότητας. Καθώς και τον τρόμο που δημιουργεί η αυξανόμενη παλλαϊκή αντίδραση στις απόψεις σας, που ακυρώνει την αρχική σας προσπάθεια να εκμεταλλευθείτε την αντίδραση του κ. Καρατζαφέρη βαφτίζοντας όσους διαφωνούν «ακροδεξιούς».

Τρόμος που φτάνει σε σημείο να προκαλεί συμπτώματα της «Λύσσας-Σόρος» σε υποταχτικούς κονδυλοφόρους όπως σ’ αυτόν τον δυστυχή κ. Χάρη σε σημερινό (9.1.10) ένθετο αθηναϊκής εφημερίδας.

Επειδή τυχαίνει να είμαι ένας από τους πρωτεργάτες αυτής της εκστρατείας για την ενημέρωση του ελληνικού λαού με ρίζες βαθειές στην αληθινή ελληνική Αριστερά από την εποχή του ΕΑΜ, θα ήμουν ο τελευταίος που θα επέτρεπα στον οποιονδήποτε να καπηλευτεί την λέξη και την έννοια «πατρίδα».

Το ΕΑΜ και το τότε ΚΚΕ κατέκτησε την εμπιστοσύνη του 70% του λαού μας για την πίστη του και τους αγώνες του για τη Λευτεριά της ελληνικής πατρίδας και την αναγέννηση του ελληνικού έθνους. Με την πεποίθηση ότι υπηρετούμε τα ιδεώδη των Ελλήνων για την ελευθερία και την δημοκρατία από τα βάθη των αιώνων και φτάνοντας ως το «Ελευθερία ή θάνατος» του Κολοκοτρώνη, ορθώσαμε το ανάστημά μας και αναμετρηθήκαμε με το όπλο στο χέρι, με την πιο φονική δύναμη που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα: την χιτλερική Βέρμαχτ, τα ναζιστικά Ες-Ες και την Γκεστάπο, με αμέτρητες θυσίες σε αίμα, βασανισμούς και διώξεις. Ενώ παράλληλα και μέσα σ΄ εκείνες τις σκληρές συνθήκες τιμούσαμε και τρεφόμαστε με τον ελληνικό πολιτισμό για τον οποίο είμαστε περήφανοι και συγχρόνως οραματιζόμαστε τη μελλοντική κοινωνία της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και της «πανανθρώπινης λευτεριάς».

Αυτή υπήρξε ως σήμερα η γνήσια και μοναδική Αριστερά, όπου οι λέξεις «έθνος» και «πατρίδα» ήταν για μας δόξα και τιμή και όχι ντροπή όπως τις κατάντησαν χτες και σήμερα ορισμένα γκρουπούσκουλα και ομάδες «διανοουμένων» που στο όνομα της Αριστεράς ντροπιάζουν με τις «ιδέες» και τα καμώματά τους, τους αγώνες και τις θυσίες μας, ενώ δηλητηριάζουν την ανύποπτη νεολαία μας, που η νικήτρια και θριαμβεύουσα ακόμα και σήμερα εθνικοφροσύνη κρατάει στα σκοτάδια, έχοντας καταδικάσει σε λήθη τη σύγχρονη ιστορία μας.

Όμως η ακτινοβολία εκείνων των ηρωικών χρόνων αψηφώντας όλα τα εμπόδια εξακολουθεί να εμπνέει το λαό μας, γι’ αυτό και η αντίθεση στην συστηματική απόπειρα που επιχειρείται εδώ και καιρό με στόχο την ουσιαστική ανατροπή της ελληνικής ιστορίας, είναι καθολική και δεν συνδέεται με την α΄ ή την β΄ πολιτική παράταξη αλλά με το σύνολο των Ελλήνων, που γαλουχήθηκε με μια συγκεκριμένη και βαθειά ριζωμένη άποψη για το τι είναι πατρίδα, τι είναι Ελλάδα, τι είναι ιστορία, τι είναι ελληνικός λαός και ελληνικό έθνος.

Κι ακόμα γνωρίζει καλά -γιατί τα βιώνει, ποια είναι τα βασικά ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία που μας διέπλασαν από το ΄21 έως σήμερα.

Αρνούμενοι και κατεδαφίζοντας όλα αυτά που μας έκαναν αυτούς που είμαστε χτες, προχτές και σήμερα,με το πρόσχημα μιας δήθεν επιστημονικής αναθεώρησης της ιστορικής πραγματικότητας, όπως αποδεικνύεται σε κάθε σελίδα του βιβλίου σας «Τι είν’ η Πατρίδα μας;» στην ουσία αμφισβητείτε ο,τιδήποτε θετικό έπραξε ο λαός αυτός σε όλους τους τομείς του εθνικού μας βίου κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων αιώνων.

Με το βιβλίο σας αποδομείτε τις ιδέες, πεποιθήσεις, τα «πιστεύω», σε σχέση με το ελληνικό έθνος και τις ρίζες του, δηλαδή όλα αυτά που ενέπνευσαν και παρακίνησαν τον λαό μας. Όμως αν στις αρχές του 19ου αιώνα δεν υπήρχαν οι ιδέες για τη συνέχεια του ελληνικού έθνους και όλα τα «πιστεύω» που εσείς σήμερα απορρίπτετε ως άνευ ουσιαστικού περιεχομένου και εκτός ιστορικής πραγματικότητας, τότε δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν η Επανάσταση του ΄21, το κίνημα του Φιλελληνισμού, το δημοκρατικό κίνημα του Μακρυγιάννη, η αποπομπή του Όθωνα, οι Βαλκανικοί πόλεμοι, η Εθνική Αντίσταση. Δεν θα υπήρχε ο Άρης Βελουχιώτης. Και όχι μονάχα αυτός, γιατί σύμφωνα με κείνα που επιχειρείτε να διδαχθούν τα παιδιά μας, δεν θα υπήρχε ούτε ένας αντάρτης, μιας και ΟΛΟΙ πήραν τα όπλα για την Ελλάδα και την Πατρίδα. Ενώ αν είχαν τα μυαλά τα δικά σας, δηλαδή εξέταζαν το «επιστημονικώς ορθόν», θα τα βρίσκανε μια χαρά με τους Γερμανούς που εξ άλλου το μόνο που ζητούσαν από μας ήταν να τους παραχωρήσουμε την άδεια χρήσης των λιμανιών και των αεροδρομίων μας.

Κατά τον ίδιο τρόπο δεν θα υπήρχαν οι δημοκρατικοί αγώνες και η Αντίσταση κατά της χούντας. Δεν θα υπήρχαν ο Σολωμός, ο Κάλβος, ο Παλαμάς, ο Καβάφης, ο Καλομοίρης,ο Καζαντζάκης, o Σικελιανός, ο Σεφέρης, ο Ρίτσος, ο Τσαρούχης, ο Ελύτης, ο Χατζιδάκις, ο Εγγονόπουλος,ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, ο Παρθένης, ο Καμπανέλλης, ο Γεωργουσόπουλος, ο Κουν, ο Μινωτής, ο Κακογιάννης, ο Αγγελόπουλος. Όπως δεν θα υπήρχαν οι διανοητές, οι φιλόσοφοι, οι μεγάλοι πολιτικοί ηγέτες από τον Τρικούπη και τον Βενιζέλο ωε τον Καραμανλή και τον Ανδρέα Παπανδρέου. Δεν θα υπήρχαν τα μεγάλα κινήματα όπως των δημοτικιστών και των φοιτητών. Δεν θα υπήρχε το κίνημα για την Κύπρο ούτε οι εκδηλώσεις αλληλεγγύης προς τα σημερινά θύματα του επιθετικού ιμπεριαλισμού, την Γιουγκοσλαυία, την Παλαιστίνη, το Αφγανιστάν και το Ιράκ. Και δεν θα συνέβαιναν προ παντός εκείνες οι πράξεις, που αποδεικνύουν την ιδιαιτερότητα του λαού μας, που τόσο επίμονα σαρκάζετε, όπως το ΟΧΙ το 1940 και η μάχη της Κρήτης, καθώς και το ότι ανάμεσα σε όλους τους ευρωπαίους, μονάχα η Ελλάδα αρνήθηκε να ντύσει τα παιδιά της με την στολή της Βέρμαχτ και να τα στείλει στο ανατολικό μέτωπο. Χάρη στις μοναδικές μέσα στην κατεχόμενη Ευρώπη παλλαϊκές διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας με χιλιάδες νεκρούς, τραυματίες και εκτοπισμένους σε στρατόπεδα θανάτου.

Κι αυτό γιατί οι εθνικοί και δημοκρατικοί μας αγώνες, καθώς και τα πνευματικά έργα και οι πολιτικές πράξεις των προσώπων αυτών, διαπνέονταν από την πεποίθηση ότι η σύγχρονη Ελλάδα έχει επηρεαστεί βαθειά από μια βαρειά κληρονομιά, απέναντι στην οποία θα πρέπει να φανούμε δημιουργικά αντάξιοι.

Για όλα αυτά έχετε να πείτε μια μόνο λέξη: εθνοκεντρισμός, δηλαδή ότι είναι ασυγχώρητη υπερηφάνεια για ένα λαό να θαυμάζει τα επιτεύγματά του, φτάνοντας στο σημείο να προτείνετε να εκλείψει από τα σχολικά βιβλία, γιατί αυτό επιτάσσει η σύγχρονη επιστήμη για την αναθεώρηση της ιστορίας. Με άλλα λόγια επιχειρείτε έναν γενικευμένο ευνουχισμό σε ό,τι πολυτιμότερο και πιο ελληνικό πέτυχε ο λαός μας έως τώρα, με τελικό αποτέλεσμα την μετατροπή μας σε έναν άλλο λαό, προσαρμοσμένο στις συνταγές του καμουφλαρισμένου αφελληνισμού, που κοσμούν κάθε σελίδα του εν λόγω βιβλίου σας.

Κι αυτό γιατί διαφωνείτε με την ύπαρξη και την αξία των βασικών πυλώνων πάνω στους οποίους στηρίχθηκαν οι ιδέες, οι πράξεις, οι αγώνες, οι θυσίες και τα έργα, πνευματικά και άλλα.

Βαφτίζετε εθνοκεντρισμό την ξεχωριστή πίστη, ακόμα και θαυμασμό που μπορεί να έχει ένας λαός για την ιστορία και τον εαυτό του. Τις ξένες επεμβάσεις, που αλλοίωσαν την εθνική μας ζωή, τις θεωρείτε σχεδόν ανύπαρκτες και πρόσχημα για να καλύψουμε τις δικές μας -υπαρκτές βεβαίως- αδυναμίες.

Την ιδιαιτερότητα των αγώνων μας, ειδικά στον β΄ παγκόσμιο πόλεμο την αποκαλείτε σωβινισμό, πράξη εχθρική προς τους άλλους και την θεωρείτε γενεσιουργό αιτία ξενοφοβίας.

Την υπερηφάνεια μας για τα κατορθώματα των αρχαίων Ελλήνων την βαφτίζετε στείρο εθνικισμό και ιστορική αυταπάτη. Δηλαδή θέλετε σώνει και καλά να αποδείξετε ότι κακώς πιστεύαμε ως τώρα όσα πιστεύαμε για την καταγωγή, τις παραδόσεις, την ιστορία και τον πολιτισμό μας, πράξη που στην ιατρική επιστήμη ονομάζεται «ευνουχισμός». Και οχυρωμένη πίσω από ηχηρά ονόματα ξένων επιστημόνων βαλθήκατε με την βοήθεια ισχυρών πολιτικών και οικονομικών κύκλων, μιας και είναι πολύ δύσκολο να ευνουχίσετε έναν ολόκληρο λαό κατεδαφίζοντας τα σύμβολα και τους μύθους του, να ξεκινήσετε το θεάρεστο έργο σας από τα τρυφερά και ανύποπτα παιδιά μας.

Όπως το επιχείρησε χθες η φίλη σας κ. Ρεπούση -ανεπιτυχώς- ενώ σήμερα, με τον αέρα μάλιστα της κρατικής συμπαράστασης το επεκτείνετε εσείς με νέα έφοδο για τον ευνουχισμό της μαθητικής μας νεολαίας από κρατικό μάλιστα πόστο!

Γνωρίζετε κυρία Δραγώνα, ότι δεν έχω τίποτα προσωπικό μαζί σας, όπως γνωρίζετε ότι θα σας ήταν λίγο δύσκολο να με βαφτίσετε κι εμένα … ακροδεξιό. Προς το παρόν μπορείτε εσείς και οι φίλοι σας να με φιμώσετε. Όμως σ’ αυτό είμαι συνηθισμένος και μάλιστα θα σας έλεγα ότι όποιοι και όσοι στο παρελθόν κατά καιρούς επεχείρησαν να φιμώσουν τις ιδέες αλλά και την μουσική μου, είχαν … κακά γεράματα. Όπως ίσως ξέρετε ή θα έχετε ακούσει, η ζωή και το έργο μου στηρίχθηκε επάνω σε τρεις λέξεις: Ελλάδα, Πατρίδα, Ελευθερία. Και όλοι μου οι αγώνες έγιναν μόνο και μόνο για να τις υπερασπίσω με κάθε θυσία. Το ίδιο κάνω και τώρα.

Σήμερα εσείς και οι φίλοι σας, με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι οι προηγούμενοι, επιχειρείτε να κατεδαφίσετε τις ιδέες, τις πράξεις και τα έργα που συμβολίζουν αυτές οι τρεις λέξεις, που όπως είπα, ενέπνευσαν και στήριξαν όλες τις γενιές των νεοελλήνων, για να γίνουμε αυτό που είμαστε σήμερα.

Μια κορυφαία στιγμή στην νεότερή μας ιστορία υπήρξε και η Εθνική μας Αντίσταση, τότε που έλαμψαν αυτές οι τρεις λέξεις οδηγώντας τα νιάτα εκείνης της εποχής σε ανυπέρβλητες θυσίες. Χιλιάδες, εκατοντάδες χιλιάδες τα θύματα. Τι μας οδηγούσε τότε; Όλα αυτά που καταδικάζονται σε κάθε σελίδα του βιβλίου σας, για να ανοίξει ο δρόμος σε μια γενικευμένη αλλοίωση του εθνικού μας χαρακτήρα ξεκινώντας με δήθεν επιστημονικό τρόπο από τα τρυφερά μας νιάτα.

Άλλωστε αυτή η προσπάθεια που γίνεται μέσα στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, έχει αφετηρία γνωστά σε όλους διεθνή κέντρα, που επιδιώκουν την διάλυση των εθνών-λαών με εθνικές ιδιαιτερότητες, συμφέροντα και «αρχές» που οδηγούν σε αντιστάσεις μπροστά στη λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης και γι’ αυτό με τη διάλυση των εθνών επιδιώκουν την μετατροπή των ανθρώπων σε ανυπεράσπιστες μονάδες χωρίς μνήμη και ενοχλητικές ιδιαιτερότητες.

Eίναι δυνατόν να επιτραπεί να γίνει κάτι τέτοιο; Να γιατί με βρίσκετε και θα με βρίσκετε πάντοτε αντίθετο, γιατί πιστεύω ότι η γενιά η δική μου έχει αποδείξει στην πράξη, με έργα και όχι μόνο με λόγια, ότι σ’ αυτή τη γωνιά της γης κατοικούν άνθρωποι που είναι Έλληνες με όλη την ιστορική σημασία αυτής της λέξης και τίποτε -απολύτως τίποτε- δεν μπορεί να αμαυρώσει και πολύ περισσότερο να αλλοιώσει.

Τέλος οφείλω να σας πω ότι:

Από την ανάγνωση του βιβλίου σας «Τι είν’ η Πατρίδα μας;» έχω συναγάγει ορισμένα συμπεράσματα, που πιστοποιούν θεμελιακές διαφορές από τις απόψεις σας. Θα αρκεστώ προς το παρόν σε μερικά παραδείγματα:

«Η κυρίαρχη αντίληψη για το έθνος και την εθνική ταυτότητα, με βάση την οποία οι πολιτικές εξουσίες στην Ευρώπη αλλά και έξω από αυτήν οργανώνουν το διαπαιδαγωγητικό ρόλο του σχολείου, είναι ακόμη σήμερα σε μεγάλο βαθμό η αντίληψη που κληρονόμησε ο ρομαντισμός του 19ου αιώνα, σύμφωνα με την οποία το έθνος αποτελεί οικουμενική, «φυσική» οντότητα, ανεξάρτητη από το χρόνο και το χώρο, και η εθνική ταυτότητα, αυτονόητη και αναλλοίωτη αποτύπωση κοινωνικής ομοψυχίας και συνοχής. Οι εθνικές ιστοριογραφίες προέρχονται από αυτή την παράδοση και δίνουν έμφαση στη συνέχεια της ιστορίας και του πολιτισμού της εθνικής ομάδας, στις αντιστάσεις της απέναντι στις εξωτερικές επιβουλές, στην ομοιογένειά της. Στο σχολείο η ιστορία καλείται να διδάξει τα κατορθώματα των προγόνων και να σφυρηλατήσει την εθνική υπερηφάνεια και ενότητα, ενώ η γλώσσα και η γεωγραφία επιβεβαιώνουν την εθνική συνέχεια στο χρόνο και στο χώρο». (σελ. 31)

Είναι φανερό ότι θεωρείτε ότι το έθνος και η εθνική ταυτότητα είναι «κληρονομιά του ρομαντισμού του 19ου αιώνα [και δεν] αποτελεί «φυσική» οντότητα ανεξάρτητη από τον χρόνο και τον χώρο, αυτονόητη και αναλλοίωτη αποτύπωση εθνικής ομοψυχίας και συνοχής».

Φαίνεται ακόμη ότι δεν είσθε σύμφωνη με την έμφαση που δίνεται στο σχολείο «στη συνέχεια της ιστορίας και του πολιτισμού της εθνικής ομάδας, στις αντιστάσεις της απέναντι στις εξωτερικές επιβουλές, στην ομοιογένειά της». Καθώς και στο γεγονός ότι «η ιστορία καλείται να διδάξει τα κατορθώματα των προγόνων και να σφυρηλατήσει την εθνική υπερηφάνεια και ενότητα., ενώ η γλώσσα και η γεωγραφία επιβεβαιώνουν τη συνέχεια στο χρόνο και στον χώρο».

Θα ήθελα ειλικρινά να μου λέγατε, αν η παράγραφος αυτή αναφέρεται θετικά ή αρνητικά στον τρόπο που το σχολείο αντιμετωπίζει τα προβλήματα αυτά. Μιας και δεν το λέτε φανερά. Όμως αφήνετε να υπονοηθεί, ότι όλες αυτές οι ιδέες περί έθνους και εθνικής ταυτότητας αποτελούν σύμπτωμα που μας επιβλήθηκε από την «ρομαντική αντίληψη της ιστορίας στο τέλος του 19ου αιώνα. Άρα ξεπερασμένες και αντιεπιστημονικές σύμφωνα με την οπτική γωνία τη δική σας και των υπολοίπων συνεργατών σας που συμμετέχουν στην συγγραφή του εν λόγω βιβλίου.

Να όμως που τόσο εγώ όσο και οι γενιές των παππούδων μου αλλά και των συμμαχητών και συνοδοιπόρων μου στους δρόμους των εθνικών αγώνων και στις προσπάθειες για τη δημιουργία μιας ελληνικής τέχνης διαπνεόμεθα σε κάθε μας βήμα και προσπάθεια από αυτές ακριβώς τις ιδέες που καταγγέλλετε ως ξεπερασμένες και ευτελή ως φαίνεται προϊόντα μιας ξεπερασμένης πια ρομαντικής αντίληψης. Και μόνο μ’ αυτή την παράγραφο, μου ζητάτε να απαρνηθώ τον εαυτό μου, τη ζωή μου, τις ιδέες και το έργο μου. Και όχι μόνο από εμένα αλλά όπως αποδεικνύεται από τις πράξεις και τα έργα τους, ΟΛΟΥΣ σχεδόν τους νεοέλληνες, ανώνυμους και επώνυμους που από το 1821 έως σήμερα πίστεψαν ακριβώς σ’ αυτά που θεωρείτε ότι κακώς διδάσκονται σήμερα στο ελληνικό σχολείο. Άλλωστε αμέσως μετά διευκρινίσατε ότι «στις σύγχρονες κοινωνικές επιστήμες για το εθνικό φαινόμενο η ρομαντική αντίληψη για το έθνος έχει γίνει αντικείμενο κριτικής… Οι σύγχρονες θεωρήσεις (…) συγκλίνουν στην παραδοχή ότι η έννοια του έθνους είναι σχετικά πρόσφατη, αλλάζει μέσα στο χρόνο» και παρακάτω αποκαλείτε «φανταστική κοινότητα» του έθνους που στηρίζεται στη νέα νοηματοδότηση (ομολογώ πως δεν καταλαβαίνω τον όρο) υπαρκτών κοινών χαρακτηριστικών» και όλα αυτά τα προσφέρει «η εθνική ταυτότητα» (που ήρθε) «να αντικαταστήσει το κενό που δημιούργησε η κατάλυση των παραδοσιακών μορφών κοινωνικής οργάνωσης».

«Καθώς διευρύνεται το σχετικά πρόσφατο ενδιαφέρον των κοινωνικών επιστημών για το εθνικό φαινόμενο, η ρομαντική αντίληψη για το έθνος έχει γίνει αντικείμενο κριτικής τα τελευταία χρόνια. Οι σύγχρονες θεωρήσεις, παρά τις σημαντικές διαφορές τους ως προς την προέλευσή τους, συγκλίνουν στην παραδοχή ότι η έννοια του έθνους είναι σχετικά πρόσφατη, αλλάζει μέσα στο χρόνο και μπορούμε επομένως να κάνουμε την ιστορία της: πιο συγκεκριμένα η έννοια του έθνους όπως χρησιμοποιείται σήμερα διμορφώθηκε ιστορικά τα τελευταία διακόσια χρόνια και συνδέεται άμεσα με τη δημιουργία των εθνών-κρατών (Noiriel 1991). Η εθνική ταυτότητα ήρθε να αντικαταστήσει το κενό που δημιούργησε η κατάλυση των παραδοσιακών μορφών κοινωνικής οργάνωσης και να προσφέρει στα μέλη των σύγχρονων κοινωνιών νέα βάση κοινωνικής συνοχής μέσα από τη δημιουργία της «φαντασιακής κοινότητας» του έθνους, που στηρίζεται στη νέα νοηματοδότηση υπαρκτών κοινών πολιτισμικών χαρακτηριστικών». (σελ. 31)

Γιατί τάχα πολύπλοκες εγκεφαλικές αναλύσεις για αυτονόητα γεγονότα, όπως είναι η συνεχής ανανέωση των μορφών της κοινωνικής συγκρότησης, για να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι το έθνος αποτελεί μια «φανταστική κοινότητα»; Αλήθεια, τι θα πει αυτό; Το έθνος σε σχέση με την κοινωνία είναι η ψυχή σε σχέση με το σώμα. Κι εδώ είναι πιστεύω, το λάθος της σύγχρονης κοινωνικής επιστήμης, που επαγγέλλεσθε. Γιατί επιχειρεί να αναλύσει και να εξηγήσει μορφές και λειτουργίες που αφορούν την κοινωνία-σώμα και όχι το έθνος-ψυχή. Που δεν αναλύεται ούτε εξηγείται, γιατί όπως και τα φαινόμενα της θρησκείας και της τέχνης, ανάγεται στην μεταφυσική και στην υπέρβαση. Στο υπερλογικό και ανεξήγητο.

Αν και για τη συνέχεια του ελληνικού έθνους, πέραν του γεγονότος ότι για την παμψηφία θα έλεγα των νεοελλήνων -ανωνύμων και επωνύμων- δεν αποτελούσε και αποτελεί μόνο ένα είδος θρησκευτικής πίστης (άκρως αντιεπιστημονικής βεβαίως για σας) υπάρχουν απτές αποδείξεις ότι ορισμένοι βασικοί άξονες του πνευματικού κόσμου των αρχαίων Ελλήνων κατάφεραν να διατηρηθούν και να φτάσουν ως τις μέρες μας. Λ.χ. είναι πασίγνωστη η διάρκεια της ελληνικής γλώσσας. Δεν είναι όμως γνωστή η διάρκεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής μέσω των βασικών μουσικών κλιμάκων, που παρέμειναν αναλλοίωτες, καθώς οι αρχαίοι μουσικοί τρόποι πέρασαν ατόφιοι στη Βυζαντινή μουσική με το νέο όνομα «ήχοι» κι από κει δια μέσου της αραβικής μουσικής και με καινούριο όνομα, «δρόμοι», δημιούργησαν το ρεμπέτικο τραγούδι από το οποίο προήλθε τόσο η σύγχρονη λαϊκή μας μουσική όσο και η έντεχνη-λαϊκή μουσική, μέσα στην οποία συνενώθηκε η μουσική με την ποίηση. Δηλαδή το φαινόμενο που χαρακτήριζε την αρχαία μουσική, δεδομένου ότι τότε με τον όρο «μουσική» εννοούσαν αποκλειστικά την σύζευξη Μουσικής και Λόγου.

Ένα άλλο σημαντικό δημιούργημα των αρχαίων, υπήρξε ως γνωστόν και η Δημοκρατία και μάλιστα η άμεση Δημοκρατία. Μετά την κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους και σχεδόν έως σήμερα στην Ευρώπη κυριάρχησαν συστήματα συγκεντρωτικά, βασιλείες αυτοκρατορίες, δικτατορίες, σοσιαλιστικές εξουσίες. Η χώρα μας κατακτήθηκε για τέσσερις αιώνες από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Εν τούτοις και κάτω από αυτές τις καταλυτικές συνθήκες οι ελληνικές κοινότητες, μέσα και έξω από τον γεωγραφικό μας χώρο, κυβερνήθηκαν με δημοκρατικό τρόπο. Οι κάτοικοι λ.χ. ενός χωριού εξέλεγαν τακτικά με καθολική ψηφοφορία την διοικητική και τη δικαστική τους εξουσία. Κι αυτό αντανακλάται στο Σύνταγμα της Επιδαύρου, μέσα στο οποίο ρητώς αναφέρεται ότι απαγορεύονται οι «τίτλοι ευγενείας». Άλλωστε αυτό το δημοκρατικό φρόνημα μπορούμε να πούμε ότι παραμένει έως σήμερα βασικό γνώρισμα της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού.

Κι αυτό σε πείσμα των προσπαθειών των ξένων δυνάμεων να επιβάλουν τις γνωστές δυναστείες των Βαυαρών και των Γλύξμπουργκ. Γεγονός που αρνείσθε πεισματικά να παραδεχτείτε. Δηλαδή το γεγονός των συνεχών παρεμβάσεων των ξένων στην χώρα μας, που υπήρξαν πρόξενοι των μεγαλυτέρων εθνικών μας καταστροφών. Όπως της Μικρασιατικής, του Εμφυλίου, της Κύπρου και τέλος της στρατιωτικής δικτατορίας.

Συμφωνώ μαζί σας στην παράγραφο της σελ. 33, ότι τα κριτήρια με τα οποία ορίζεται ένα έθνος είναι πολιτισμικού χαρακτήρα: καταγωγή, γλώσσα, θρησκεία και παραδόσεις, μύθοι, ιστορίες, μνήμες.

«Όπως χαρακτηριστικά δείχνουν οι παραπάνω έρευνες, τα κριτήρια με τα οποία ορίζεται το έθνος είναι πολιτισμικού χαρακτήρα: καταγωγή, γλώσσα, θρησκεία και παραδόσεις, μύθοι, ιστορικές μνήμες. Τα πολιτισμικά αυτά κριτήρια, που θεωρούνται κοινά, προσδιορίζουν τον συμβολικό και τον φυσικό χώρο του έθνους. Οτιδήποτε διαφορετικό θεωρείται ότι βρίσκεται έξω από το έθνος και συνήθως απορρίπτεται. Έτσι τα έθνη έχουν προσδιοριστεί ιστορικά κατά κύριο λόγο μέσα από τις διαφορές τους από και σε σύγκριση με άλλα έθνη. Αυτή τη συνεχής διαδικασία ετεροπροσδιορισμού συμβάλλει στην αέναη αναπαραγωγή της εθνικής ταυτότητας ως μοναδικής και ομοιογενούς και στηρίζει την τάση της να αρνείται τόσο τις ομοιότητες με καθετί έξω από αυτήν όσο και τις διαφοροποιήσεις στο εσωτερικό της».

Όμως διαφωνώ με την άποψή σας πως «ό,τι είναι διαφορετικό, θεωρείται ότι βρίσκεται έξω από το Έθνος, συνήθως απορρίπτεται». Και ακόμα ότι «η συνεχής διαδικασία ετεροπροσδιορισμού συμβάλλει στην αέναη αναπαραγωγή της εθνικής ταυτότητας ως μοναδικής και ομοιογενούς και στηρίζει την τάση της να αρνείται τόσο τις ομοιότητες με κάθε τι έξω από αυτήν όσο και τις διαφοροποιήσεις στο εσωτερικό της».


Χωρίς ίσως να το θέλετε, φορτώνετε με αρνητικές ιδιότητες το Έθνος και την εθνική ταυτότητα, μιας και για να υπάρξουν κατά τη γνώμη σας, πρέπει πρώτον να ετεροπροσδιορισθούν και δεύτερον να «απορρίψουν» δηλαδή να κλειστούν στο καβούκι τους. Συμφωνούν άρα γε αυτές οι διαπιστώσεις με το ελληνικό έθνος; (Για να αρκεστούμε στη δική μας ιστορική εμπειρία). Γιατί όλα τείνουν να αποδείξουν ότι ο,τιδήποτε καλό και θετικό έγινε ως τώρα, οφείλεται στο γεγονός ότι είχαμε και έχουμε ανοιχτές θύρες (τουλάχιστον ως προς τον πολιτισμό) και προς Ανατολάς και προς Δυσμάς όπως και προς Βορρά. Έτσι ό,τι υπήρξε και ό,τι υπάρχει, αποτελεί δημιουργική πρόσμιξη διαφόρων ιδεών και πολιτισμών, ακόμα και τρόπων ζωής.

Ήμαστε πάντοτε ανοιχτοί κατά το παράδειγμα του Ρήγα Φεραίου, που ενώ σάλπιζε την επανάσταση των Ελλήνων, οραματιζόταν την μεγάλη οικογένεια των Βαλκανικών λαών. Το ίδιο που κάναμε κι εμείς στην Εθνική Αντίσταση, που αγωνιζόμαστε όχι μόνο για την δική μας ελευθερία αλλά και για την «πανανθρώπινη τη λευτεριά». Και μη μου πείτε ότι επηρεάστηκαν από την ρομαντική άποψη περί έθνους οι φουστανελάδες αγράμματοι ως επί το πλείστον Έλληνες επαναστάτες, όταν το Σύνταγμα της Επιδαύρου στα 1822 διακήρυσσε την ανασύσταση του ελληνικού έθνους αποτελώντας παράλληλα το δημοκρατικότερο Σύνταγμα όλων των εποχών, μιας και είχαν ανοιχτά τα μυαλά τους στις επιρροές της Γαλλικής και της Αμερικανικής ακόμα επανάστασης. Για να ετεροπροσδιοριστούμε θα πρέπει να είμαστε ανίκανοι να αυτοπροσδιοριζόμαστε κάθε στιγμή (ακόμα και σήμερα), ενώ η εθνική μας ταυτότητα υπήρξε και είναι τόσο ισχυρή, ώστε να μην έχουμε ούτε να θέλουμε να έχουμε εχθρούς, για να είμαστε αυτοί που είμαστε. Άλλωστε η βασική εξωτερική μας πολιτική ως τώρα υπήρξε και είναι αμυντική με εξαίρεση την τυχοδιωκτική εκστρατεία στην Τουρκία, που μας κόστισε τόσο ακριβά.
Και γιατί δεν ρωτάτε και μας (όσους επιζήσαμε), που περάσαμε μέσα από το καμίνι της ξένης κατοχής, να σας πούμε από πού αντλούσαμε τη δύναμη και το θάρρος να αναμετρηθούμε ίσος προς ίσον με την τερατώδη Χιτλερική μηχανή θανάτου; Μονάχα με την σκέψη ότι στο βάθος είμαστε ανώτεροι από αυτούς! (Εξ άλλου σ’ αυτό μας βοηθούσε η μετατροπή των εχθρών μας σε μια συμπαγή μάζα αιμοδιψών βαρβάρων). Γιατί; Γιατί ανήκαμε σε ένα Έθνος πολύ ανώτερο απ’ αυτούς στον πνευματικό και πολιτισμικό κυρίως χώρο από τον Αισχύλο και τον Πλάτωνα έως τον Σολομό, τον Παλαμά και τον Καβάφη. Και όσοι είμαστε μορφωμένοι, το ηθικό μας ανάστημα έπαιρνε συνειδητά δύναμη απ’ αυτούς. Όσο για τους αμόρφωτους αλλά γενναίους, αντλούσαν δύναμη όπως οι αγωνιστές του ΄21 από τα «μάρμαρα». Αν όλα αυτά είναι «παραμύθια», τότε ό,τι υπήρξε θετικό και ξεχωριστό ως τώρα, ας πούμε ότι ήταν και είναι «παραμύθι». Τότε για ποιον λόγο θέλετε να το κατεδαφίσετε; Δεν ξέρετε ότι έτσι σκοτώνετε την ψυχή μας; Χάρη στην οποία είσθε κι εσείς σήμερα ελεύθερη;

Όπως ασφαλώς καταλαβαίνετε, για μένα προσωπικά δεν υπάρχει καν ερώτημα «Τι είν’ η πατρίδα μας;». Για όλους όσους αφιέρωσαν το έργο και κυρίως τη ζωή τους ολόκληρη σ’αυτή την πατρίδα -και είναι χιλιάδες, εκατομμύρια Έλληνες, επώνυμοι ή ανώνυμοι, νεκροί ή ζωντανοί, δεν υπάρχουν τέτοια ερωτήματα, γιατί αυτοί οι ίδιοι είναι η πατρίδα…

Γι’ αυτό σας παρακαλώ και εύχομαι να λάβετε σοβαρά υπ’ όψιν την μαρτυρία ενός ελεύθερου Έλληνα και να σταματήσετε αυτή την εκστρατεία, που μόνο δεινά μπορεί να φέρει στον ήδη δοκιμαζόμενο λαό μας.

Σας χαιρετώ,

Μίκης Θεοδωράκης


ΥΓ. Επειδή θεωρώ ότι με την απάντησή μου αυτή μου δόθηκε η ευκαιρία να αναπτύξω ορισμένα ουσιαστικά επιχειρήματα στην προσπάθειά μου να διαφωτίσω όσο γίνεται πληρέστερα τον ελληνικό λαό για τα κίνητρά μου στον αγώνα που ξεκίνησα και συνεχίζω, είμαι υποχρεωμένος να την δημοσιεύσω στο διαδίκτυο, όπως έκανα έως τώρα, δεδομένου ότι τα ισχυρά ΜΜΕ προς το παρόν αποφεύγουν ακόμα και να αναφερθούν στις απόψεις μου καταφεύγοντας ως συνήθως σε ύβρεις…Αυτό θα πει ελευθερία τύπου!